ارزيابي عصاره گيرهاي مختلف براي تعيين پتاسيم قابل استفاده ذرت در خاك هاي آهكي استان كردستان

Evaluating different extractants for determining corn available potassium in some calcareous soils of Kurdistan province

گياه ذرت نقشي مهم در چرخه غذايي انسان داشته و ارزيابي عوامل موثر بر عملكرد بهينه آن اهميتي فراوان دارد. وضعيت پتاسيم موجود در خاك، از عوامل موثر بر كميت و كيفيت ذرت است. پتاسيم نه تنها از نظر مقدار، بلكه از نظر فعاليت‌هاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي نيز نقشي مهم در عملكرد ذرت دارد. هدف از اين پژوهش، انتخاب عصاره گير مناسب براي تعيين پتاسيم قابل استفاده ذرت در 19 نمونه از خاك هاي آهكي استان كردستان بود. به منظور برقراري ارتباط بين پتاسيم قابل استخراج توسط عصاره گيرهاي مختلف و جذب پتاسيم توسط ذرت، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو سطح پتاسيم (صفر و 300 ميلي گرم در كيلوگرم خاك با استفاده از سولفات پتاسيم) در سه تكرار انجام شد. غلظت پتاسيم در عصاره گياه به وسيله دستگاه نشر نوري اندازه گيري و شاخص هاي گياهي جذب پتاسيم، جذب اضافي، پاسخ گياه، عملكرد نسبي و افزايش غلظت محاسبه گرديد. نتايج نشان داد بين پتاسيم جذب شده به وسيله گياه با پتاسيم قابل استخراج توسط استات آمونيوم يك مولار (**84/0r =، P?0.01)، كلريد باريم 1/0 مولار (**74/0r =، P? 0.01)، استات سديم يك مولار (**69/0r=، P?0.01)، كلريد سديم يك مولار (**67/0r =، P?0.01)، اسيد نيتريك 1/0 مولار (**64/0r =،P?0.01 ) وكلريد كلسيم 01/0 مولار (*55/0r =، P?0.05) همبستگي مثبت و معني داري وجود دارد. ليكن، عصاره گير استات آمونيوم يك مولار با توجه به ارزان بودن، سرعت بالاي عصاره گيري و ارتباط مناسب با جذب پتاسيم، غلظت پتاسيم و عملكرد خشك ميتواند به عنوان عصاره گيري مناسب، براي پيش بيني پتاسيم قابل استفاده ذرت در خاك هاي آهكي استان كردستان مورد استفاده قرار گيرد.

Corn (Zea mays L.) plays an important influence in human food cycle and thus assessing factors affecting its optimal yield is of great importance. Potassium status in soil is one of the most influencing inputs affecting both quantity and quality of corn yield. Potassium is not only an important nutrient for corn due to its large demand, but also plays significant roles on physiological and biochemical activities. The objective of this study was to designate an appropriate extractant for determining available K in 19 calcareous soils in Kordistan province. In order to evaluate the relationship between extractable K with different extractants and potassium uptake by corn, an experiment with corn was carried out in a completely randomized design with two levels of potassium (0 and 300 mg.kg-1 using potassium sulfate) each with three replicates. The concentrations of potassium in plants were measured and K uptake, additional uptake, plant response, relative yield and increasing concentrations were calculated. The results indicated that singnificant correlations are exist between K uptake by corn and six extractants including 1M NH4OAc (r=0.84**, P?0.01), 0.1 M BaCl2 (r=0.74**, P?0.01), 1 M NaOAc (r=0.69**, P?0.01), 1 M NaCl (r=0.67**, P?0.01), 0.1 M HNO3 (r=0.64**, P?0.01), and 0.01 M CaCl2 (r=0.55*, P? 0.05). However, considering cost effectiveness, applicability aspects, extraction duration and its relationship with plant indices, the 1M NaOAc extractant can provide the most useful prediction for K uptake by corn in calcareous soils of Kurdistan.