معرفي هفت كموتايپ جديد از گونه Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas در ايران با بررسي تنوع تركيب هاي اسانس در افراد جمعيت هاي مختلف اين گونه

آويشن كرك آلود با نام علمي Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعيان (Lamiaceae) مي باشد. از ميان گونه هاي مختلف جنس Thymus كه در سراسر جهان پراكنش دارند، 18 گونه در كشور ايران رويش طبيعي دارند كه از اين تعداد 4 گونه اندميك ايران است. براي بررسي تنوع اسانس در افراد جمعيت هاي گونه مورد مطالعه در ايران از روش D.S.S. (تعيين زيستگاه ويژه) استفاده شد. در اين مطالعه اندام هاي هوايي 5 فرد (بوته) از گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهي از 10 زيستگاه ويژه جهت بررسي هاي شيميايي جمع آوري (50 فرد در كل) و در دماي اتاق خشك گرديدند. استخراج اسانس از تمامي افراد به روش تقطير با آب و توسط دستگاه طرح كلونجر طبق فارماكوپه بريتانيا براي مدت 4 ساعت انجام شد. تركيب هاي شيميايي اسانس ها با استفاده از دستگاه هاي گاز كروماتوگرافي (GC) و گاز كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) شناسايي شدند. بالاترين بازده متوسط توليد اسانس توسط سرشاخه هاي گلدار افراد مورد مطالعه در سه بار تكرار بر حسب وزن خشك، متعلق به فرد اول از جمعيت Te2 (09/4%) و پايين ترين آن متعلق به فرد دوم از جمعيت Te10 (21/0%) بود. در مجموع در اسانس روغني افراد 10 جمعيت مورد مطالعه 31 تركيب شناسايي شد. مقايسه افراد داخل يك جمعيت، نشان داد كه افراد يك جمعت در بين خودشان در داشتن تركيب هاي شيميايي تنوع نشان مي دهند. از ميان تركيب هاي شيميايي موجود در اسانس 50 فرد مورد مطالعه، تركيب هاي زير به طور گسترده اي تنوع را آشكار كردند. پاراسيمن (%1/20-1/0)، 1،8-سينئول (%4/29-4/0)، گاما-ترپينن (%7/8-1/0)، لينالول (%3/82-1/0)، كامفور (%15-1/0)، بورنئول (%7/22-6/1)، ژرانيول (%6/74-1/0)، تيمول (%7/57-1/0)، ژرانيل-استات (%6/49-1/0)، كاريوفيلن-اكسايد (%1/9-2/0)، ليمونن (%24-2/0) و آلفا-ترپينئول (%2/36-1/0). نتايج حاصل از آناليز داده هاي شيميايي با نرم افزار MVSP به روش PCO و UPGMA منجر به شناسايي 9 كموتيپ به شرح زير براي گونه مورد مطالعه گرديد كه 7 كموتيپ از آنها به عنوان كموتيپ هاي جديد براي اين گونه معرفي مي شود. 1- ژرانيول/ ژرانيل استات، 2- ژرانيول، 3- لينالول/ ژرانيول/ژرانيل استات، 4-لينالول، 5-آلفا-ترپينئول/1،8-سينئول، 6- ژرانيل استات، 7- ژرانيول/تيمول/بورنئول/1،8-سينئول، 8- تيمول/ليمونن و 9- تيمول/پاراسيمن/بورنئول.