تاثير مشخصه‌هاي روشنه‌هاي پوشش تاجي بر تجديد حيات درختان راش در جنگل‌هاي آميخته راش

Canopy gaps properties effect on regeneration of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) in the mixed beech stands

چكيده اين پژوهش باهدف بررسي ويژگي‌هاي روشنه‌ها به‌عنوان آشوب اثرگذار در فرايند تجديد حيات طبيعي توده‌هاي راش در بخش گرازبن جنگل آموزشي و پژوهشي خيرود انجام گرفت و تمامي مشخصه‌هاي روشنه‌ها و نيز ساير مشخصه‌هاي توده كه در ارتباط با روشنه‌ها هستند، اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد به‌طور متوسط 3 روشنه در هر هكتار وجود دارد كه مساحت آن‌ها از 19 تا 1250 مترمربع تغيير مي‌كند و درمجموع 3/9% از سطح كل توده‌هاي جنگلي موردمطالعه را شامل مي‌شود، اغلب روشنه‌ها (58%) داراي سطحي كمتر از 200 مترمربع بودند و روشنه‌هايي با مساحت بيش از 400 مترمربع داراي شكل نامنظم بودند، اما روشنه‌هاي بزرگ‌تر از آن تفاوت معني‌داري را با هندسي دايره نشان نمي‌دهند. 41% از روشنه‌ها با افتادن يك درخت تشكيل و گونه راش شرقي 63% از گونه‌هاي درختي روشنه ساز و 93% از گونه‌هاي درختي پركننده روشنه را به خود اختصاص مي‌دهد. فراواني و تنوع نهال‌ها در داخل روشنه‌ها ارتباط معني‌داري با مساحت روشنه‌ها نشان نمي‌دهد. حداقل مساحتي كه در آن نهال راش به مرحله خال مي‌رسد 7/23 مترمربع ثبت، مديان آن 206 و بزرگ‌ترين روشنه 1808 مترمربع ثبت گرديد. بر اساس نتايج اين پژوهش شيوه‌هاي جنگل‌شناسي كه منجر به ايجاد روشنه‌هاي با ابعاد كوچك يا متوسط در پوشش تاجي درختان مي‌شوند را به ‌طور يقين جزو شيوه‌هاي جنگل‌شناسي نزديك به طبيعت محسوب شود.

The aim of this research was to describe characteristics of natural canopy gaps and gap area fraction as an environmental influence on the success of beech seedling establishment in mature beech stands. All canopy gaps and related forest parameters were measured within three 25 ha areas within the Gorazbon district of the University of Tehran’s Kheyrud Experimental Forest. Results showed an average of 3 gaps/ha occurred in the forest and gap sizes ranged from 19 to 1250 m2 in size. The most frequent (58%) canopy gaps were < 200 m2. In total, canopy gaps covered 9.3% of the forest area. Gaps < 400 m2 in size were irregular in shape, but larger gaps did not differ significantly in shape from a circle. Most gaps (41%) were formed by a single tree-fall event and beech made up 63% of gap makers and 93% of gap fillers. Frequency and diversity of tree seedlings were not significantly correlated with gap size. The minimum gap size that contained at least one beech gap-filling sapling ( < 1.3 m tall) was 23.7 m2. The median gap size containing at least one beech gap-filling sapling was 206 m2 and the maximum size was 1808 m2. The management implications from our study suggest that the creation of small and medium sized gaps in mixed beech forest should mimic natural disturbance regimes and would be consider as near to nature in the study area.