اثر اسانس ريزوم گياه اويارسلام Cyperus rotundus L. بر شاخص هاي تغذيه‌ شپشه دندانه‌داربرنج Oryzaephilus surinamensis L. و لمبه گندم Trogoderma granarium Everts

Effect of Rhizomes Essential Oil of Cyperus rotundus L. on Feeding Indices of Sawtoothed Grain Beetle, Oryzaephilus surinamensis L. and the Khapra Beetle Trogoderma granarium Everts

چكيده در سال‌هاي اخير، استفاده از مشتقات گياهي مانند اسانس‌ها و عصاره‌هاي آن ها به عنوان جايگزين سموم شيميايي براي كنترل آفات مورد توجه قرار گرفته است. در اين پژوهش رفتار ضدتغذيه‌اي اسانس اويارسلام ارغواني، Cyperus rotundus L. روي شپشه دندانه‌دار برنج Oryzaephilus surinamensis L.و لمبه گندم Trogoderma granarium Everts با استفاده از روش ديسك‌هاي آردي، تحت شرايط آزمايشگاهي(دماي 2± 27 درجه سانتي گراد، رطوبت نسبي 5±65 درصد و تاريكي مداوم) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه شاخص هاي تغذيه توسط اسانس تحت تاثير قرار گرفته و با افزايش غلظت، نرخ رشد نسبي و نرخ مصرف نسبي غذا در هر دو حشره كاهش يافت. كارايي غذاي خورده شده براي شپشه دندانه‌داربرنج و لمبه گندم به ترتيب از 80/7 و 18/6 درصد در شاهد به 05/3 و 68/3 درصد در بالاترين غلظت كاهش يافت. شاخص بازدارندگي تغذيه هر دو گونه نيز به ترتيب از 57/32 و 02/39 درصد در پايين‌ترين غلظت به 85/46 و 33/49 درصد در بالاترين غلظت افزايش يافت. براساس نتايج، اسانس به دو صورت ممانعت از تغذيه و سميت پس از تغذيه، حشرات مورد آزمايش را تحت تاثير قرار داد. اين نتايج نشان مي دهند كه اسانس ريزوم اويارسلام مي‌تواند به عنوان يك جايگزين مناسب احتمالي براي سموم شيميايي، جهت محافظت از فرآورده هاي انباري در برابراين دو آفت مد نظر قرار گيرد. واژه‌هاي كليدي: آفت انباري، اويارسلام، بازدارنده تغذيه، نرخ رشد نسبي، نرخ مصرف نسبي.

Abstract In recent years, the use of plant derivatives including essential oils and plant extracts has been taken into consideration as an alternative to chemical pesticides for pest control. In this study, antifeedant activity of purple nutsedge, Cyperus rotundus L. essential oil was investigated against sawtoothed grain beetle, Oryzaephilus surinamensis L. and khapra beetle, Trogoderma granarium Everts by using flour disc method, under laboratory conditions (27±2°C, 65±5% RH and continuous darkness). Results showed that feeding indices were affected by essential oil and the relative growth rate, relative consumption rate and efficacy of conversion of ingested food decreased for both insects with increasing concentration. The efficacy of conversion of ingested food decreased from 7.80% and 6.18% at control to 3.05% and 3.68% at highest concentration for O. surinamensis and T. granarium, respectively. The feeding deterrence index for both insects increased from 32.57% and 39.02% at the lowest concentration to 46.85% and 49.33% at highest concentration, respectively. According to these results, the essential oil affected test insects in two ways; feeding deterrence and post ingestive toxicity. The results demonstrated that C. rotundus essential oil could be used as a probable substitution to chemical pesticides for stored products protection against storage pests. Keywords: Cyperus rotundus, Feeding deterency, Relative consumption rate, Rrelative growth rate, Stored pests