بررسي الگوي استفاده از اراضي در حوزه آبخيز سد سنا استان ‏بوشهر

Investigating land use schema in Sana Dam Watershed in Bushehr ‎Province‎

عدم وجود مديريت صحيح استفاده از اراضي در يك حوزه آبخيز،تاثيرات نامناسبي بر منابع موجود در آن دارد. براي كاهش اثرات محيطي و اقتصادي فرسايش كه ناشي از سو مديريت در استفاده از اراضي است، نياز به تدابيري در حوزه‌هاي آبخيز است. بهينه‌سازي كاربري اراضي يكي از راه كارهاي مناسب براي دست‌يابي به توسعه پايدار و كاهش هدررفت منابع مي‌باشد. هدف از انجام اين پژوهش، تعيين سطح بهينه كاربري اراضي به‌منظور افزايش درآمد ساكنين و كاهش ميزان اثرات فرسايش در حوزه آبخيز سد سنا است. به‌‌منظور رسيدن به توسعه و به‌كارگيري روشي به‌منظور ترسيم الگوي بهينه استفاده از اراضي براي داشتن حداقل فرسايش و افزايش درآمد كاربران، با استفاده از مدل برنامه‌ريزي چند هدفي متناسب با شكل توابع هدف و محدوديت‌ها گزينه‌هاي بهينه تعيين و ارايه شد. در اين رابطه، مدل برنامه‌ريزي خطي براي سه سناريوي مختلف وضعيت كنوني كاربري‌ها، وضعيت كنوني كاربري‌ها با اعمال مديريت اراضي و وضعيت استاندارد كاربري‌ها و مطابق با اصول و معيارهاي علمي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد، سطح كاربري‌هاي فعلي براي كاهش ميزان فرسايش و افزايش درآمد ساكنين حوضه مناسب نبوده و در شرايط بهينه بايد تغيير كند. همچنين، نتايج حاصله از ميزان سود و فرسايش نشان داد، در صورت بهينه‌سازي كاربري اراضي، ميزان فرسايش در شرايط فعلي، با اعمال مديريت اراضي در كاربري‌هاي فعلي و در شرايط استاندارد به‌ترتيب 5/3 ، 31/7 و 43/4 درصد كاهش و ميزان سود به‌ترتيب 47/73، 242/57 و 242/57 درصد افزايش مي‌يابد.

Improper land use management has inverse impacts on available resources. To reduce ‎these environmental and economic effects of soil erosion, there is a need for proper ‎watershed plans. Land use optimization is of the solutions for achieving sustainable ‎development and reducing the loose of resources. The main objective of this research was ‎determining the optimal level of land use to increase the income of residents and reducing ‎the effect of erosion in the Sana Dam Watershed. To apply an optimal pattern of land ‎used for minimizing soil erosion and maximizing land income by a multi-objective ‎programming model, optimal scenarios were chosen proportion to the shape of objective ‎functions and constraints. For this purpose a linear programming model was used for three ‎different scenarios of a) present land use conditions b) present land use condition with ‎some applied land use management and c) standard land use conditions according to ‎principles and scientific criteria. The results showed that present land use is not in optimal ‎level and should be changed. Also, results demonstrated that the amount of soil erosion ‎could be decreased by 5.3, 31.7 and 43.4 percent and the amount of net income could be ‎increased by 47.73, 242.57 and 242.57 percent by land use optimization in present land ‎use conditions, present land use condition with some applied land use management and ‎standard land use conditions, respectively.‎