اولين گزارش زنبور پارازيتوييدCleonymus laticornis (Hym.: Pteromalidae) از ايران

New report of Cleonymus laticornis (Hym.: Pteromalidae) from Iran

در راستاي شناسايي زنبورهاي پارازيتوييد استان مازندران در سال‌هاي 1390 تا 1393، در ميان زنبورهاي پارازيتوييد جمع‌آوري شده، يك گونه زنبور پارازيتوييد با نام علمي Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسايي گرديد. اين زنبور براي اولين بار از ايران گزارش مي‌شود. شناسايي اين زنبور توسط دكتر Antoni Ribes (اسپانيا) انجام گرفت. زنبور C. laticornis از كشورهاي فرانسه، بريتانيا، يوگسلاوي، چكسلواكي، سوييس، مراكش (1)، بلژيك، كرواسي، آلمان، ايتاليا، مراكش، هلند، چين، اسپانيا، بلاروس، سويد، انگلستان و ايالات متحده آمريكا گزارش شده است (3). گراهام (1969) زنبور C. laticornis را پارازيتوييد سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار معرفي نمود، بطوري كه زنبورهاي ماده در روزهاي آفتابي مي و ژوين؛ روي شاخه‌هاي درختان كهن سال به ويژهSalix sp. (Salicaceae) وCorylus sp. (Betulaceae) كه مورد حمله سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار قرار گرفته‌اند، ميزبان خود را جست و جو مي‌كنند (2). اين زنبور اولين بار سال 1839 از روي لارو Ochina hederae (Col., Anobiidae) روي ميزبان پوشيده از عشقه توسط وستوود گزارش شد. ليچتنستين سال 1919 زنبور C. laticornis را از روي تعدادي لارو Gracilia minuta (Col., Cerambycidae) از فرانسه گزارش كرد (2). نويس (2014) ميزبان‌هاي ديگري از راسته سخت‌بال‌پوشان براي زنبور C. laticornis گزارش كرد، كه شامل Mecinus pyraster (Curculionidae)، Hylesinus oleiperda و Hylensius toranio از خانواده Scolytidae و همچنين Gracillaria minuta از راسته بال‌پولك‌داران و متعلق به خانواده Gracillariidae ميزبان اوليه اين زنبور پارازيتوييد مي‌باشند (3). در اين تحقيق زنبور C. laticornis از شفيره سخت‌بال‌پوش احتمالاً متعلق به خانواده Cerambycidae روي گوجه سبز Prunus divaricate از شهرستان جويبار در تاريخ 14/3/1391 جمع‌آوري شد. اين گونه توسط دكتر Antoni Ribes (اسپانيا) شناسايي شد. برخي از ويژگي‌هاي شكل‌شناسي زنبور به اين شرح است: طول بدن حشره ماده بين 1/3 – 7/5 ميلي‌متر، رنگ كلي بدن قهوه‌اي تيره است، پاها قهوه‌اي روشن و پنجه‌ها سفيد مي‌باشند. دو لكه عرضي قهوه‌اي در بال جلو نمايان است. بدن باريك، طول بخش متورم شكم در كم‌ترين حالت 4/2 برابر عرض است. طول سر از نماي پشت حداقل 2/2 برابر عرض، سپرچه طويل است. رگ‌بال كناري در كم‌ترين حالت 7/1 برابر رگ‌بال استيگمال است. پنجمين ترجيت عرض كمتري دارد. رگ‌بال كناري، مشخصاً طويل‌تر از رگ‌بال پس‌كناري و طول آن حدود 8/1-9/1 برابر طول استيگمال است.

During 2011-2014, in the course of a faunistic survey of parasitoid wasps in Mazandaran Province Cleonymus laticornis (Hym.:Pteromalidae) was collected and identified for the first time from Iran. This species identified by Dr. Antoni Ribes (Spain). Cleonymus laticornis Walker, 1837 (Hym.: Pteromalidae) was reported from France, Britain, Yugoslavia, Czechoslovak, Swiss, Morocco (1), Belgian, Croatia, Germany, Italy, Netherland, China, Spain, Belarus, Switzerland, United kingdom and United States (3). Graham (1969) introduced C. laticornis as parasitic on xylophagous Coleoptera as on sunny days in May and June, females may be seen searching for their hosts on the branches of old trees particularly Salix sp. (Salicaceae) and Corylus sp. (Betulaceae) attacked by beetles (2). This parasitoid wasp was reported of the larvae of Ochina hederae (Col., Anobiidae) on host covered with ivy for the first time by Westwood in 1839. Lichtenstein was reported C. laticornis on some larvae Gracilia minuta (Col., Cerambycidae) from France in 1919 (2). Noyes (2014) reported other hosts from Coleoptera for C. laticornis that are include Mecinus pyraster (Curculionidae), Hylesinus oleiperda and Hylensius toranio from Scolytidae, also Gracillaria minuta (Gracillariidae) from Lepidoptera order as primary host for this parasitoid wasp (3). In this survey C. laticornis was collected from Coleoptra pupa probably belongs to Cerambycidae family on Prunus divaricate from Juybar in 3. Jun. 2012. This species identified by Dr. Antoni Ribes (Spain). Some characters of this parasitoid were as fallow: Body of female is 3/1-5/7 mm, whole color of body is dark-brown, legs were light brown and tarsi are white. There was two transvers brown patch in front wings. Body is narrow. Gaster in lowest 2/4x as long as width. Head in dorsal view was as 2/2x as width, scutellum is long. Marginal vein was at least 1/7x as long as stigmal vein. Fifth tergite has lower width. Marginal vein specially is longer than postmarginal vein and its length was about 1/8-1/9 stigmal vein.