تاثير كشش ريشه‌هاي سطحي درخت ممرز در پايداري خاك

The traction effect of lateral roots of Mamraz on soil reinforcement

كشش ريشه‌هاي جانبي درختان يكي از شيوه‌هايي است كه در حركات توده‌اي خاك تاثير گذاشته و باعث افزايش پايداري آن مي‌شود. ريشه‌هاي جانبي، بر خلاف ريشه‌هاي عمودي كه به‌صورت مستقيم باعث افزايش پايداري توده خاك مي‌شود، در مقاومت برشي خاك تاثير گذاشته و از اين طريق باعث افزايش پايداري توده خاك مي‌شود. به‌منظور تحقيق مقدار كشش ريشه در نظام ريشه‌هاي درخت ممرز در منطقه رحيم آباد، واقع در جنگل‌هاي جنوب شرق استان گيلان، اقدام به بررسي بر روي ريشه اين درخت شود. بر اساس تحقيق انجام شده، مشخص شد كه در لايه سطحي خاك (20-0 سانتي‌متري)، ريشه‌هاي افقي به‌صورت متوسط در حدود 167.4 نيوتن در مقطع برش 20-50 سانتي‌متر مربع نيرو وارد نموده و يا باعث افزايش مقاومت برشي خاك، به‌صورت متوسط به مقدار 24.5 درصد مي‌شود. نتايج آزمايش‌­هاي انجام شده نشان داد ريشه درختان ممرز، از طريق تاثير كششي به‌هم­راه ريشه‌هاي عمودي كه نقش مهار‌كننده كل توده خاك اعماق پايين‌تر را به‌عهده دارد، بر روي ناپايداري‌هاي خاك مناطق شيب‌دار جنگلي، از قبيل لغزش‌ها و خزش­‌ها اثر محافظتي دارد.

A traction effect by lateral roots is one way in which roots contribute to lateral in-plane reinforcement of a shallow soil mass. In contrast to the effect of vertically-extending roots, whereby soil is reinforced by an increase in its shear strength, the traction effect reinforces the soil by enhancing the tensile strength of the rooted soil zone. To verify whether or not a traction effect exists in the root system of Mamraz vegetation، north of Iran, and to investigate the magnitude of this effect, a direct in situ test was conducted at a site in the Shanjan rangelands. The results from the site showed that, in the topmost soil (0-20cm), the lateral roots are able to provide a tractive force of up to 167.4 N (Newtons) over a vertical cross-section area of 20-50 cm2, or an increase in the pulling resistance of the rooted soil by 24.5%. The test results imply that, together with the Mamraz vertical roots, which anchor the shallow rooted soil zone to the deep and more stable soil mass, the lateral roots of the Mamraz, through their traction effect, are able to mitigate against shallow instability in the rangelands slopes, such as shallow slide and creep, to a certain degree.