مروري بر روش‌هاي تكميل حفاظتي فرابنفش منسوجات طبيعي با استفاده از مواد جاذب فرابنفش

A review on the UV-Protective Finish of Natural Textiles Using UV-Absorbers

براي اولين بار، جاذب‌هاي فرابنفش در سال 1928 براي محافظت پوست انسان در برابر اثرات مخرب پرتو فرابنفش، در ضدآفتاب‌ها استفاده شدند. با آگاهي از مزاياي فراوان اين مواد، توسعه آنها روند رو به رشدي داشته و تحقيقات زيادي در اين زمينه انجام شده است. يكي از عوامل مخرب اصلي، در كالاهايي همچون منسوجات و فرش دستباف، پرتو فرابنفش با انرژي زياد است كه به دليل شكستن زنجيرهاي پليمري و تخريب ساختارهاي آلي، موجب افت خواص منسوجات، رنگ پريدگي منسوجات رنگي و آسيب به پوست انسان مي‌شود. به همين جهت، براي بهبود ثبات نوري منسوجات رنگي و محافظت منسوجات و انسان در برابر فرابنفش، مطالعات زيادي براي استفاده از جاذب‌هاي فرابنفش مختلف در عمليات تكميل منسوجات انجام شده است. در اين مقاله، پيشرفت‌هاي حاصله در استفاده از جاذب‌هاي فرابنفش تجاري شده، با تاكيد بر منسوجات طبيعي و دوستدار محيط زيست (الياف طبيعي، رنگزاهاي طبيعي، مواد جاذب فرابنفش نوين و غيره)، مرور شده است. به‌طوركلي و با توجه به نتايج و روند رو به رشد و اميدواركننده مطالعات، آينده روشني براي شناسايي و معرفي مواد جاذب فرابنفش نوين، با خواص مطلوب و دوستدار محيط زيست پيش‌بيني مي‌گردد.

UV-absorbers were first used in sunscreens to protect human skin against harmful UV-rays by 1928. Since then, with awareness of different beneficial aspects of UV-absorbers, their usage was progressively increased and numerous researches have been performed to find out and extend their applications. In textile and hand-woven carpet industries, high energy UV-ray is very harmful for textiles, dyed substrates as well as human skin since its energy degrades polymeric chains and organic structures and cause serious losses in textiles properties, color fading, human skin damage, etc. Hence, numerous studies have explored the potential of UV-absorbers for enhancement of properties of colored substrates and UV-protection of textiles. In this paper, various UV-absorbers used for finishing of textiles are reviewed particularly with focus on the natural based products, i.e., natural fiber, natural dye, novel eco-friendly UV-absorbers, etc. Overall, promising future is expected for identification and introduction of novel UV-absorber materials with desired performance and environmentally benign properties.