بررسي نظرات حكماي ايراني در خصوص «دلك» در كتاب «تحفه سعديه»

Massage therapy from the viewpoint of Iranian sages in Tohfe-ye-Saadieh

ماساژ درماني از جمله روش‌هاي پيشگيري و درماني مطرح در پزشكي ايراني است كه از سوي پزشكان ايراني از جمله «قطب الدين شيرازي» دانشمند و طبيب ايراني قرن هفتم هجري مورد مداقه قرار گرفته است. ماساژ درماني از منظر پزشكي ايراني روشي برگزيده براي مقابله با اختلالات خاص، شامل اجتماع موضعي مواد در بدن، پروش موضعي اندام، تحليل مواد ريحي، دفع غلبه سردي، تغيير جريان گردش مواد در بدن، ممانعت از تحليل رطوبت‌هاي ضروري و معتدل كننده نرمي يا سفتي بدن است. در طب ايراني با توجه به كاربردهاي مختلف ماساژ اعم از افزايش گرمي موضعي، تحليل مواد يا ممانعت از دفع بيش از حد رطوبات بدني سبك‌هاي مختلف پرفشار، ضعيف، طولاني مدت، كوتاه مدت، خشن، نرم و معتدل ماساژ تعريف شده است. در واقع كميت و كيفيت ماساژ در طب ايراني متناسب با تفاوت‌هاي بدني، سني و شرايط محيطي افراد انتخاب مي‌شود و بر اين اساس است كه مدت، قوت و خشونت ماساژ و نياز به روغن‌مالي يا نوع روغن تعيين مي‌شود. پزشكان ايراني توجه ويژه‌اي به ماساژ ورزشي داشته و ماساژ‌هاي خاصي را قبل و بعد از ورزش توصيه كرده‌اند. حكماي ايراني مالش كف پا را به عنوان يك امر بهداشتي- درماني در سطح جامعه خود ترويج مي‌كردند. به نظر مي‌رسد براي احياي دوباره‌ي «دلك» و «غمز» در جامعه‌ي امروز، بازيابي نظرات دانشمندان ايراني و مرور علمي ميراث به يادگار مانده از گذشتگان اين سرزمين كمك كننده باشد.

Massage therapy is considered as an important part of Iranian traditional medicine for preservation of health and treatment of diseases. This intervention scrutinised by Iranian physicians including Ghotb-ed-din Shirazi, hakim and physician of the 7th hijri. Massage therapy is considered as a prioritized way of treatment for special disorders in Iranian medicine. These include reopening the abnormal trapping of substances, fitness of organs locally, removing the windy substances, overcoming the coolness in temperament, changing the flow of substances, preservation of body humidity and establishing a balance between softness and stiffness of body. With respect to different application of massage in Iranian medicine including increase the warmness of a local area, undermine the substances and preservation of humidity; stretching, low, long, short, harsh, soft and mild massage are considered. In fact, quantity and quality of massage is in coordination with individual differences, age and place; and the technique including time, stress and harshness of the massage is planned based on mentioned circumstances. Iranian physicians paid special attention to sport massage and they recommended specific massages before and after the exercises. They also mentioned the foot massage in their manuscripts and promoted it as an important health issue in their community. To revive these valuable techniques in the present time, we have no choice but reviewing the scientific legacy and treasure that we have forgotten it for a long time.