كاربرد داروهاي بوييدني در پيش گيري و درمان بيماري از ديدگاه طب سنتي ايران

Smelling drugs application, in the prevention and treatment of disease, from the perspective of Iranian traditional medicine

امروزه «رايحه درماني» به عنوان يك روش گياه درماني، يكي از شاخه‌هاي طب آلترناتيو و مكمل محسوب مي‌شود. مطالعه تاريخ پزشكي نشان مي‌دهد كه تمدن‌هاي قديمي توجه زيادي به گياهان معطر داشته و آن‌ها را به طور گسترده‌اي در جنبه‌هاي گوناگون زندگي، از مراسم مذهبي و موميايي كردن مردگان گرفته تا اهداف آرايشي و درماني به كار مي‌بردند. بر اساس متون قديمي طب سنتي ايران، تركيبات معطر هم براي پيش گيري و هم درمان كاربرد فراواني داشته است. اطبا و حكماي بزرگ طب سنتي چون «رازي، ابن سينا، علي بن ربن طبري» و ديگران؛ براي بيماري‌هاي مختلف برنامه‌هاي درماني ويژه‌اي طراحي و اجرا مي‌كردند كه در آن داروهاي معطر بوييدني در كنار ساير انواع درمآن‌ها، جايگاه خاصي داشت و به نمونه‌هايي از آن اشاره خواهد شد. نمونه‌اي از تاكيد حكما در استفاده از داروهاي بوييدني سخن «ابن نفيس» در كتاب «الموجز في الطب» است كه مي‌گويد: «بوهاي خوش يكي از درمان‌هاي عمومي خوب براي اغلب بيماري‌هاست». علاوه بر آن روش‌هاي زيادي براي تهيه داروهاي معطر طبيعي در متون داروسازي سنتي ما، چون «قرابادين كبير، تحفه المومنين و مخزن الادويه» وجود دارد. از اين رو مي‌توان نتيجه گرفت كه در ابداع و پيشرفت رايحه درماني، براي طب سنتي ايران نقشي مهم‌تر از آن‌چه كه تاكنون فرض شده است، مي‌توان در نظر گرفت.

Nowadays "Aromatherapy" as a branch of phytotherapy is an alternative and complementary medical discipline. The historical studies show us that ancient cultures had a great attention to aromatic plants and used to apply them widely in various aspects of their life from religious rituals and embalming their deads to cosmetics and medicinal purposes. Considering the ancient litterateurs, the fragrances were used widely both for preventive and therapeutic purposes in Iranian traditional medicine. Our great physicians (Hakims) like Rhazes , Avecinna , Ali Ibn Rabban Tabari and so on, had designed and practiced a systematic therapeutic protocols consist of natural aromatic and smelling drugs beside other types of therapies, for a wide range of diseases which will be explained in the full text of this article. For example Ibn Nafis in "Al moujaz fi al-tibb" said:" pleasant smells are one of the good general treatments for most of the diseases." In addition, there are many methods of preparation of natural aromatic drugs in our traditional pharmaceutical texts like "Gharabadine kabir","tohfa al-momenin" and "Makhzan al-advieh". So we can conclude that Iranian traditional medicine has a more important role in innovation and progress of aromatherapy than whatever has been supposed