حقيقت ابصار از منظر سهروردي و ملاصدرا

Mulla Sadra and Suhrawardi on the Nature of Vision (Ibṣār)

سهروردي ادراك بصري را اشرف ادراكات حسي مي‌داند. وي معرفت‌شناسي اشراقي را با ابصار آغاز مي‌كند و قاعده اشراقي ابصار را چنان بسط مي‌دهد كه ادراكات مراتب بالاتر را نيز دربر مي‌گيرد؛ بنابراين در معرفت‌شناسي اشراقي نخست بايد فعل ابصار را از ديدگاه فلسفي تحليل و بررسي كرد تا بتوان در نهايت به درك حقيقت علم حضوري اشراقي نايل آمد، اما ملاصدرا كه بحث‌هاي فلسفي خود را بر اساس اصالت و بساطت وجود مطرح مي‌كند، مبحث ابصار نفس را هم ناشي از بساطت و تجرد و احاطه وجودي نفس مي‌داند. در نظر وي آنچه نفس دريافت مي‌كند غيرمادي و از شيونات و تصرفات بالطبع نفس با افاضه قدرت الهي و در نتيجه مدركات بالذات نفس است و به تعبير ديگر، معرفت نفس در حقيقت كشف و نمود مدركات باطني نفس است كه در جهان مادي، به صورت ادراك قوا نمود مي‌كنند كه در حقيقت آلات و معدات ادراك نفس‌اند. پس معرفت نفس ناشي از اتحاد آن در قوس صعود و خلاقيت در قوس نزول است.

Suhrawardi believes that the visual perception is the greatest perception. He begins the illuminative epistemology with the vision (Ib??r) and develops the illuminative principle of vision to the extent that it includes the higher-order perceptions. So, in order to understand the nature of intuitive knowledge in the illuminative epistemology, one should begin by exploring the notion of vision. On the other hand, Mulla Sadra, whose philosophy is based on the notion of principality and simplicity of existence, traces the soul vision back to its simplicity, detachment and existential encompassment. According to Mulla Sadra, what soul perceives is immaterial and of its natural affairs which is emanated by divine power. So, what soul perceives is its essential object of perception. In other words, self-knowledge is in fact the manifestation of soul’s internal objects of perception which manifests in the material world in the form of faculty perception which prepares soul perception. Thus, self-knowledge stems from its unity in the ascending arc and its creativity in the descending one.