روش تحليل سلسله مراتبي فازي در سامانه اطلاعات مكاني به منظور تعيين نقاط بهينه حفاري در كانسار مس پرفيري نيسيان

Fuzzy AHP method in GIS for determine well drill locations within the Naysian Copper prospectivity

به دليل پرهزينه و زمان بر بودن عمليات حفاري و نيز ريسك بالاي آن در اكتشاف مواد معدني اين مرحله از اهميت به سزايي برخوردار است. به منظور تعيين نقاط بهينه حفاري، تهيه نقشه پتانسيل معدني با استفاده از سامانه اطلاعات مكاني براي تلفيق كليه فاكتورهاي اكتشافي امري ضروري مي باشد. روش هاي مختلفي براي تهيه نقشه پتانسيل يابي تاكنون توسعه يافته است. يكي از موثرترين آنها با توجه به طبيعت پديده هاي زمين شناسي و معدني؛ روش سلسله مراتبي در تركيب با منطق فازي است. در اين تحقيق از روش تركيبي متشكل از سلسله مراتبي و فازي كه تحت عنوان سلسله مراتبي فازي(AHP Fuzzy)؛ بهره گرفته شده است. در اين بررسي از فناوري سامانه اطلاعات مكاني به عنوان يكي از موثرترين ابزارها براي مديريت داده و اطلاعات اكتشافي براي تلفيق داده هاي مختلف جهت تهيه نقشه پتانسيل معدني بهره گرفته شده است. در اين پژوهش؛ كانسار مس پرفيري نيسيان به عنوان مطالعه موردي استفاده شده است. زيرا اين كانسار در استان اصفهان در كمربند ولكانيكي اروميه-دختر كشور؛ در حال مطالعه اكتشافي بوده و بعلت پيچيدگي هاي زمين شناسي و معدني؛ تعيين بهينه محل هاي حفاري جهت مطالعات تفصيلي از حساسيت قابل توجهي برخوردار است. به منظور تهيه نقشه فاكتور زمين شناسي؛ ژيوشيمي از داده هاي موجود بهره گرفته شده است. براي محاسبه وزن لايه هاي اكتشافي از فرآيند سلسله مراتبي فازي استفاده مي شود. در راستاي اجراي دقيق از متخصصان زمين شناسي و ژيوشيمي بهره گرفته مي شود. در فرآيند تلفيق لايه هاي اطلاعاتي حاصله از عملگرهاي فازي استفاده مي شود. براي ارزيابي و اعتبارسنجي نقشه پتانسيل معدني حاصله؛ از گمانه هاي اكتشافي استفاده مي شود. مقايسه نقشه پتانسيل توليد شده با گمانه ها نشانگر انطباق معنادار و مثبت بين آنها است. در اين راستا نقاط پيشنهادي براي حفاري هاي مورد نياز ارايه شده است.

Due to costly and time consuming of the drilling operation, this task is high risk process and very critical and for any mineral exploration study. To determine optimized location for drilling locations, it is necessary to use geographic information system, GIS to perform the mineral potential mapping using integration of all available exploration information. Various methods have been developed for performing the mineral potential mapping at the present. Among those methods, the analytic hierarchy (AHP) method is very efficient and popular. Regarding to nature of geological and exploration information, combination of the AHP method and the Fuzzy logic resulted a new method called Fuzzy analytic hierarchy (FAHP). In this study, GIS is applied as significant and useful technology for management of the mineral exploration information is one the most important approach which has been used generally for mineral exploration and also the data integration to the mineral potential Map for a given prospect. Here, the Naysian copper prospect located in the Uromieh-Dokhtar Volcanic belt, in Esfahan province is used as case study. The main aim of this study is to determine optimized drilling location using FAHP methods. To produce geological, geochemical factor maps, all available data of the Naysian copper Prospect have been collected and analyzed. FAHP and geological expertise from different geologists are used to calculate weight for each exploration data layer. Fuzzy operators have been applied for integrating data layer in GIS. Finally, the Mineral potential maps and drilling locations resulted from this study is evaluated using previous study and drilled wells. Our evaluation indicates a comprehensive and positive correlation between suggested drilling locations resulted from this study and the previous drillings.