«رساله ‏العشق» ابن‏سينا و تاثير آن در ملاصدرا

The Effect of Ibn Sina’s “Risalah al Ishq” (Epistle of Love) on Mulla Sadra

صدرالمتالهين، براساس مباني اصالت، وحدت و تشكيك وجود، عشق را مساوق هستي شمرده و آن‏ را برحسب مراتب وجود، در تمامي ذرات عالم، جاري دانسته است. او عشق را از نهاده‏هاي الهي در ذات آدمي برمي‏شمارد و آن ‏را سرشار از حكمت‏ها و مصلحت‏ها مي‏داند. گرچه تبيين عشق، بر مبناي اصالت‏الوجود، از شاخصه­هاي تفكر صدرايي به‏شمار مي‏رود، پيش از او، ابن‏سينا نيز در «رساله‌‏العشق» خويش، به تحليل وجودي عشق، بيان‌ احوال‌ و اطوار آن پرداخته است كه تا حد زيادي با نگرش عرفا در اين‌ باب‌، مناسبت‌ و همساني‌ دارد. صدرالمتالهين شيرازي، در تحليل عشق، از نظر شيخ‏الرييس در اين رساله، بهره‏هاي فراوان برده است. مساوقت عشق با وجود و خير، تشكيك در عشق، اثبات عشق و شوق در هيولا، تبيين عشق در نفوس نباتي و حيواني، اثبات عشق در وجود حضرت احديت و تشريح محاسن و بركات عشق مجازي انساني، از جمله اين تاثيرپذيري‏ها است.

Mulla Sadra Shirazi, by his fundamentals like fundamentality of existence, existential gradation and the unity of being, believes that love equals being and explains how the love moves in all particles in the universe. He maintains that love is divine thing in the nature of human being and it has its wisdom. Although the description of love by the theory of Fundamentality of existence is the feature of Sadra’s philosophy, Ibn Sina before him has presented the subject of love in “Risalah al Ishq” and its particles that is similar to the point of view of sages and mystics. His explanation has been affected by Avicenna’s view point of love. His transcendent wisdom is based on principles and fundamentals which are less known before him as a philosophical system infrastructure. Fundamentality of existence, existential gradation, equivalence of being with knowledge and life, unity of reason, rational and reasonable, connective being, are some of the fundamental principles of Sadraʹs wisdom. This paper examines the position of these fundamentals bases on Mulla Sadraʹs knowledge of love.