بازنمايي هويت ملي به‌عنوان امر سياسـي در مجمـوعه‌هاي تاريخي تلويزيـون جمهـوري اسلامي ‌ايـران

Historical Representation of National Identity as a Political Affair in IRIB Series

در دهه‌هاي اخير و متاثر از چرخش هاي فكري به‌وجود آمده، امر سياسي خصلتي رسانه اي يافته‌است و رسانه ها در زيست جهان سياست، به مهم ترين بستر بازنمايي و منازعه معنايي تبديل شده اند. بازنمايي و معناسازي هاي رسانه-اي، اموري ذاتي و طبيعي نيستند، بلكه برساخته هايي گفتماني بوده كه بر روابط قدرت دلالت مي كنند. در اين مقاله تحت‌تاثير رويكرد ”مطالعات فرهنگي“ و با بهره گيري از نظريه‌هاي ”برساخت‌گرايانه بازنمايي“ استوارت هال و ”هژموني“ گرامشي، نحوه بازنمايي رسانه اي هويت ملي و ابعاد سياسي آن در سريال هاي تاريخي تلويزيوني مورد بررسي قرار مي گيرد. براي اين منظور، به‌صورت تصادفي پنج سريال تلويزيوني در ژانر ” تاريخي“ كه در دهه‌هاي اخير از شبكه‌هاي مختلف صدا و سيما پخش شده اند را مورد بررسي و تحليل محتوا قرار داده ايم. نتايج حاصل شده نشان مي دهد كه قدرت سياسي عنصري تعيين كننده در بازنمايي رسانه اي به‌شمار مي رود و متاثر از تعيين-كنندگي چنين قدرتي كه در گفتمان سياسي حاكم تجلي‌يافته، بازنمايي هويت ملي و ابعاد سياسي آن در مجموعه‌هاي تلويزيوني خصلتي ايديولوژيك يافته‌است. گفتمان سياسي حاكم از طريق هژموني مدني در رسانه‌ها، فرايندي را در برنامه‌هاي تلويزيوني ايجاد كرده‌است كه منجر به بازنمايي ايديولوژيك هويت ملي و ابعاد سياسي آن شده‌است.

Political issues have assumed media quality in recent decades under the influence of the emerged intellectual turns. The media have turned into the most important ground for semantic representation and dispute in the political environment. Media representation and meaning-building are not inherent and natural affairs, but rather are based on discourse structures which hint at power relations. In this paper, influenced by “cultural studies” approach and by taking advantage of the theories of Stuart Hall’s “Representation” and Gramsci’s “Hegemony” theories, the mechanism of media representations of national identity and its political dimensions in TV historical series have been examined. For this purpose, a random five television series of “historical” genre, which have been aired in recent decades on different IRIB channels were examined and analyzed. The results show that political power is a determining element in media representation and being influenced by the resolve of such a power which has been manifested in the dominant political discourse, representation of national identity and its political dimensions have gained an ideological characteristic in TV series. The dominant political discourse has created a process in TV programs through civil hegemony in the media that has resulted in ideological representation of national identity and its political dimensions.