شناسايي گرده‎افشان تتراپلوييد متحمل به بيماري لكه‎گرد برگ و ساقه‎روي در چغندرقند

Identification of tetraploid pollinator resistant to leaf spot disease and bolting in sugar beet

به منظور شناسايي گرده‎افشان تتراپلوييد متحمل به بيماري لكه‎گرد برگ و ساقه‎روي (بولتينگ) با عملكرد و كيفيت مطلوب، تعداد پنج گرده‎افشان تتراپلوييد با يك رگه مادري نرعقيم بنام SB17 تلاقي شدند. بذر هيبريد جديد از روي پايه مادري برداشت شد. هيبريدهاي توليد شده به همراه چهار شاهد حساس و مقاوم مجموعاً نه رقم در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي با چهار تكرار طي دو سال در شرايط كشت پاييزه در دزفول اجرا و نسبت به بيماري لكه برگي سركوسپورايي و ساقه‎روي ارزيابي شدند. مقايسه محصولي هيبريدها در كشت بهاره نيز در كرج طي دو سال انجام شد. براساس تجزيه واريانس مركب دو ساله در دزفول، هيبريد SB17 * Jot18 و SB17 * B65T به ترتيب كمترين شدت آلودگي به بيماري لكه برگي (12/3 و 93/3 در مقياس نه‎گانه) و كمترين ميزان ساقه‎روي (87/0 و75/0 درصد) را داشتند. براساس عملكرد شكر در آزمايشات دزفول، هيبريدها در سه خوشه دسته‎بندي شدند كه دو هيبريد فوق با ارقام مونوتونا و ليلا در يك خوشه قرار گرفتند. در شرايط اقليمي كرج نيز هيبريد SB17 * B65T داراي بيشترين عملكرد شكر (13/7 تن در هكتار) بود. به اين ترتيب به نظر مي‎رسد مي‎توان از گرده‎افشان تتراپلوييد B65T در برنامه‎هاي اصلاحي به منظور تهيه رقم متحمل به بيماري لكه‎گرد برگ و ساقه‎روي مناسب كشت پاييزه بهره برد.

To determine tetraploid pollinators resistant to Cercospora leaf spot disease and bolting with optimum yield and quality, five tetraploid pollinators were crossed with a male sterile line, SB17. The hybrid seed was harvested from the male-sterile line. The hybrids together with four controls including resistant and susceptible cultivars (a total of 9 cultivars), were evaluated in a randomized complete block design with four replications in autumn sowing over two years in Dezful, Khuzestan, Iran. The yield stability of the hybrids was evaluated in spring sowing over two years in Karaj. Combined analysis results showed that hybrids SB17 * Jot-18 and SB17 * B65T had the lowest infection index (3.12 and 3.93, respectively) and bolting rate (0.87 and 0.75%, respectively). Based on sugar yield results obtained from Dezful experiment, hybrids were classified in three clusters in which hybrids SB17 * Jot-18, SB17 * B65T, Monotona, and Leila were placed in one group. The hybrid SB17 * B65T had the highest sugar yield (7.13 t/ha) in Karaj. It is suggested that the tetraploid pollinator B65T can be used in breeding programs to produce leaf spot disease and bolting resistant hybrids.