كاني شناسي و ژيوشيمي عناصر فرعي داراي پتانسيل محيطي خطرناك (PHTEs) نهشته‌هاي زغال سنگي منطقه اولنگ، البرز خاوري

Mineralogy and Geochemistry of Potentially Hazardous Trace Elements (PHTEs) in Coal Deposits of the Olang Region, Eastern Alborz

منطقه اولنگ در فاصله 70 كيلومتري شمال خاوري شاهرود واقع شده است. اين منطقه در ناوديس اولنگ ـ قشلاق قرار دارد و جزو حوضه زغالي البرز خاوري است. مشاهدات ميكروسكوپي، آناليز اشعه مجهول(XRD) نمونه زغال سنگ و خاكستر آن و همچنين آناليز نقطه اي (EDX) و تصاوير تهيه شده توسط ميكروسكوپ الكتروني (SEM) از زغال سنگ نشان‌دهنده حضور كاني هاي كايولينيت، كوارتز، سيدريت، پيريت، بيوتيت، ايليت، آناتاز و كلريت در لايه هاي زغال سنگي معادن منطقه اولنگ است. پيريت در اين لايه ها از دو نوع اوليه (فرامبوييدال و شكل دار) و ثانويه (پركننده رگه ها، رگچه ها و حفرات سلولي يا جانشين شده) است. فراواني كنكرسيون هاي سيدريتي (اوليه) و نبود كاني هاي سولفاتي مانند ژيپس در اين زغال سنگ ها نشان مي دهد كه لايه هاي زغال سنگي منطقه اولنگ اساساً تحت شرايط غير دريايي يا حداقل تحت تاثير باتلاق ها يا آب هاي سازندي با مقدار سولفات كم نهشته شده اند. بررسي مقدار 15 عنصر داراي پتانسيل محيطي خطرناك (PHTEs) بر حسب PPM شامل (78/4, (Sn ? (56/19, (Mo ? (1600(Mn ? ,(3/129(Cu ? ,(1/161, (Cr ? (32/51, (Co ? (7/1054(Ba ? ,(6500, (P ? (78/101, (Zn ? (9/232(V ? ,(45/9, (U ? (6/27(Th ? ,(36/1, (Tl ? (48(Pb ? ,(7/139(Ni ? در خاكستر نهشته هاي زغال سنگي منطقه اولنگ و مقايسه آنها با مقدار اين عناصر در خاكستر زغال سنگ هاي جهان، شيل ها، خاك ها و نيز با عدد كلارك پوسته نشان مي دهد كه زغال سنگ هاي منطقه اولنگ غني از عناصر Mn, Mo, U, Pb, Zn و P هستند و تمركز اين عناصر در اين زغال سنگ ها، خطرناك است.

The Olang area is located in 70 km of northeast Shahroud. This area is situated in Gheshlagh Olang syncline, which is a member of the Eastern Alborz Coal Basin. The optical microscopes and X-ray diffraction (XRD) analysis on coal and coal ash samples and also SEM-EDX results revealed kaolinite, quartz, siderite, pyrite, biotite, chlorite and illite minerals in coal seams at the Olang coal mines. Pyrite is observed as syngenetic (framboidal) and epigenetic (filling of the cell cavity, vein, and veinlet).The abundance of syngenetic siderite and absent sulphate minerals is usually thought to indicate deposition of the coal mainly under nonmarine conditions, or at least under the influence of swamp or formation waters with low sulphate content. The study of 15 potentially hazardous trace elements (PHTEs) includes: (Ba ?1054.7 ppm), (Co ?51.32 ppm), (Cr ?161.1 ppm), (Cu ?129.3 ppm), (Mn ?1600 ppm), (Mo ?19.56 ppm), (Sn ? 4.78 ppm), (Ni ?139.7 ppm), (Pb ? 48 ppm), (Tl ?1.36 ppm), (Th ?27.6 ppm), (U ? 9.45 ppm), (V ? 232.9 ppm), (Zn ?101/78 ppm(, (P? 6500 ppm) in coal ash deposits of the Olang region compared with the average of the world coal ash, shales, soils and also crustal Clarke. The results show that these coals are enriched in Mn, Mo, U, Pb, Zn and P and are dangerous elements.