شناسايي و رتبه‌بندي عوامل محيطي موثر بر استقرار بودجه‌ريزي عملياتي در ايران

Identifying and Ranking Environmental Factors Affecting the Settlement of Operational Budgeting in Iran

چكيده مقدمه: در ايران بيش از12سال است كه اصلاح نظام بودجه‌ريزي در دستوركار سازمان مديريت و برنامه‌ريزي سابق و معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري فعلي قرارگرفته است. با اين حال، برخي از صاحب‌نظران و متخصصان بودجه در داخل كشور اعتقاد دارند كه نتايج و دستاوردهاي قابل قبولي نداشته است. لذا، هدف اصلي اين پژوهش شناسايي و رتبه‌بندي عوامل محيطي موثر بر استقرار نظام بودجه‌ريزي عملياتي در دستگاه‌هاي اجرايي كشور از طريق نظرخواهي و استفاده از روش دلفي از كارشناسان و متخصصان بودجه‌ريزي است. روش پژوهش: جامعه آماري پژوهش شامل كارشناسان و متخصصان بودجه‌ريزي عملياتي دستگاه‌هاي اجرايي استان‌هاي تهران و البرز است كه داراي نظر تخصصي راجع به موضوع پژوهش هستند. ابزار گردآوري داده‌هاي پژوهش شامل دو پرسش‌نامه است كه پرسش‌نامه اول مربوط به روش دلفي و پرسش‌نامه دوم مربوط به روش تحليل سلسله مراتبي است. بر اساس پژوهش‌هاي انجام شده عواملي از جمله عوامل رفتاري، ساختاري، اجرايي و محيطي شناسايي شد كه در اين پژوهش بر عوامل محيطي تمركز شده است. قلمرو زماني پژوهش سال 1392 است. براي فرايند تحليل سلسله مراتبي از نرم‌افزار Expert Choice نسخه 11، استفاده شده است. حجم نمونه 50 نفر است. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه عوامل محيطي، به ترتيب، شامل محيط سياسي، محيط قانوني، محيط سازماني و محيط اقتصادي تاثير بااهميتي بر استقرار بودجه‌ريزي عملياتي در ايران دارد. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي پژوهش مي‌توان گفت كه به نظر كارشناسان و خبرگان بودجه‌ريزي عملياتي دستگاه‌هاي اجرايي كشور، محيط سياسي بيشترين و محيط اقتصادي كم‌ترين تاثير را بر استقرار بودجه‌ريزي عملياتي در ايران دارد. واژه‌هاي كليدي: بودجه‌ريزي عملياتي، عوامل محيطي، محيط سياسي، محيط سازماني.

Abstract Introduction: In Iran, the reform of budgeting system has been undertaken by Management and Planning Organization (currently known as Presidential Deputy on Strategic Supervision) for more than 12 years. Yet, some Iranian experts and professionals believe that the outcomes of this budgeting system are not satisfactory. Hence, the main purpose of this study is to identify and rank the factors that affect the settlement of operational budgeting system in Iranʹs Governmental Authorities using Delphi method for surveying the opinions of budgeting experts and professionals. Method: The statistical population of the study consists of the operational budgeting experts and professionals of Tehran and Alborzʹs Governmental Authorities who possess specialized knowledge and opinions about the subject at hand. The data collection instruments include two questionnaires which are based on Delphi and AHP methods. According to some research, a number of behavioral, structural, operational and environmental factors have been identified. The focus of the current study is on environmental factors. This study was conducted in 1013. The expert choice software, version 11 was used for analyzing data acquired through AHP method with a sample of 50. Results: The results suggest that environmental factors; namely, political environment, legal environment, organizational environment and economic environment make an impact on Iran operational budget. Conclusion: Given the findings of the current study, it could be concluded that from the viewpoint of operational budgeting experts of Iranian Governmental Authorities, political environment and economic environment have had the most and the lease significant effect on settlement of Iran operational budgeting. Keywords: Operational Budgeting, Environmental Factors, Political Factors, Institutional Environment.