كارايي تطبيقي تعاوني هاي كشاورزي در بخش تامين نهاده با رويكرد اقتصاد هزينه مبادله (مطالعه موردي: استان خراسان جنوبي)

Adaptive efficiency of agricultural cooperatives in providing input sector; With emphasis on transaction cost economics approach (Case study: South Khorasan province)

استفاده از سازوكار تعاوني در همه بخش ها به‌ويژه بخش كشاورزي بسيار داراي اهميت است. از تعاوني‌هاي كشاورزي براي تدارك خدماتي چون تامين نهاده‌هاي كشاورزي، تامين مالي و بازاررساني محصولات كشاورزي استفاده مي‌شود. اين مقاله با استفاده از رويكرد اقتصاد هزينه مبادله، كارايي تطبيقي شركت‌هاي تعاوني خراسان جنوبي در بخش تامين نهاده كشاورزان را بررسي مي‌كند. اقتصاد هزينه مبادله با پيوند دو بعد سازوكارهاي مختلف و ويژگي هاي مبادلات توسط بحث كارايي تطبيقي شناخته مي شود؛ تغيير ويژگي هاي مبادله سازوكار مورد استفاده كنشگر را نيز تغيير مي دهد و سازوكاري انتخاب مي شود كه كمترين هزينه مبادله را وارد كند. بنابراين، با استفاده از يك مدل اقتصادسنجي پروبيت رابطه سازوكارهاي تامين نهاده كشاورزان (تعاوني، غيرتعاوني و تركيب) با ويژگي هاي مبادلات (تحديد دارايي، نااطميناني، بسامد مبادلات) و متغيرهاي كنترل بررسي شده كه از طريق پرسشنامه پژوهش كمّي شده-اند. نتايج نشان مي دهد كه برخي از شاخص هاي اقتصاد هزينه مبادله معنادار شده‌اند. به‌عنوان مثال، در شرايط افزايش تحديد برتري رقبا در نام تجاري، احتمال تقلب فروشندگان نهاده، تاثير‌گذاري تحريم و بالا رفتن حجم نهاده خريداري شده، استفاده از تعاوني هاي كشاورزي كارايي تطبيقي دارند. توسعه تعاوني‌ها نيازمند دقت نظر در كارايي تطبيقي آنهاست.

The use of cooperative mechanism in all sectors, especially the agricultural sector, is very important. Agricultural cooperatives are used for providing services such as provision of agricultural inputs, financing and marketing of agricultural products. This paper examines adaptive efficiency of South khorasan provinceʹs cooperatives in providing agricultural inputs with using of transaction cost economics approach. Transaction cost economics can be recognized by combining two different mechanisms and characteristics of transactions as adaptive efficiency case. A change in these characteristics will change the usable mechanism of actor; in this case that mechanism will be selected which enters the lowest transaction cost. Thus, using an econometric model, relationship between agricultural input provision mechanisms (cooperative, non-cooperative and hybrid) with the characteristics of transactions (asset specificity, uncertainty, frequency of transactions) and the control variables have been examined. They are quantified through a questionnaire survey. The results show that some indices of transaction cost economics are significant. For example, under threat of superior competitors in the brand, probability of inputs seller’ cheating, Impact of sanctions and increase in the amount of the volume of purchased inputs agricultural cooperatives have adaptive efficiency. Cooperativesʹ development requires careful deliberation of their adaptive efficiency.