تبيين نظري كارآمدي سياسي نظام ولايت فقيه

The Explanation of the Political Efficiency of the Guardianship as a Ruling System

درباره چگونگي اداره جامعه سياسي، نظريه‌هاي متعددي توسط انديشمندان سياسي مطرح شده است. در اين بين، «نظريه ولايت فقيه» به دليل بديع‌بودن آن نسبت به ديگر نظريه‌هاي سياسي و همچنين به دليل عينيت‌يافتن آن در چارچوب جمهوري اسلامي ايران، اهميت ويژه‌اي پيدا كرده و پژوهش‌هاي متعددي براي تبيين زواياي مختلف اين نظريه ارايه شده است. با اين حال، تحقيق در اين عرصه و واكاوي ابعاد مختلف اين نظريه، ضرورتي غير قابل انكار است. در پي درك اين ضرورت، پژوهش پيش‌رو به تبيين نظري كارآمدي سياسي نظام ولايت فقيه مي‌پردازد، با اين هدف كه اولاً ظرفيت‌ها و مولفه‌هاي اين نظريه را براي كارآمدي سياسي تبيين نمايد. ثانياً در خلال اين مباحث، امتيازهاي آن را در مقايسه با ديگر نظريه‌ها نشان دهد و ضمن پاسخ به سوال از كارآمدي و شبهاتي كه در اين زمينه مطرح است، جامعيت و اتقان آن را روشن‌تر نمايد. در فرآيند اين پژوهش، مولفه‌هايي كه نشانگر كارآمدي سياسي است، براي تبيين نظري كارآمدي سياسي ولايت فقيه به كار گرفته مي‌شود. اين مولفه‌ها عبارتند از: استبدادستيزي، تحقق مردم‌سالاري ديني، تامين مصلحت عمومي و تحقق مشاركت سياسي فعال. تامل در ابعاد مختلف نظريه ولايت فقيه نشان مي‌دهد كه در اين نظريه، ضمن توجه به مولفه‌هاي مذكور، سازوكارهاي لازم براي تحقق آن‌ها نيز پيش‌بيني شده است. البته روشن است كه پس از تبيين نظري، اگر اين مولفه‌ها در عمل نيز مورد توجه و پي‌گيري قرار گيرد، تحقق عيني كارآمدي سياسي در جامعه اسلامي دور از دسترس نخواهد بود.

Various theories have been developed by political thinkers on the way in which a political society can be run. In the meanwhile, the theory of the guardian of the Muslim jurist has gained great importance due its novelty in comparison with other political theories and its applicability in the framework of the Islamic Republic of Iran. Many researches have been made to cast light on various aspects and dimensions of the theory at issue. Still further investigation is necessary to explore some other hidden aspects of the theory. To meet this end, the present research seeks to provide theoretical explanation for the efficiency and applicability of a system of government based on the theory. The research also aims at showing the advantages of the theory in question over other theories, and providing answers for the questions and doubts raised about its efficiency and applicability as well as its comprehensiveness and authenticity. In this connection, some components of the theory are as follows: its opposition to despotism of any form, approval of religious democracy, striving for the common good, and paving the ground for the active political participation of people. Reflection on various aspects of the theory of guardianship of the Muslim jurist shows that, in this theory, not only the abovementioned components but also the necessary mechanisms for their functions have been taken into serious consideration. It goes without saying that if the mentioned components, having theoretically explained, are taken into consideration and acted upon in practice, they will prove to be fully operative and applicable in Islamic society.