مكان‌يابي عرصه‌هاي پخش سيلاب در حوضه آبريز كره اي-هرات با بكارگيري مدل تلفيقي الگوريتم ژنتيك و AHP

Identification of Suitable Area for Flood Spreading in Korehi-Harat Catchment Using an Integrated Model of Genetic Algorithm and AHP

فزوني و جاري شدن سيلاب هاي مخرب، يكي از عوامل اصلي بيابان-زايي در مناطق خشك و نيمه خشك محسوب مي رود. در حال حاضر پخش سيلاب بر آبخوان ها به عنوان يكي از روش هاي مناسب براي مهار سيلاب و استفاده بهينه از آن براي تغذيه مصنوعي آبهاي زيرزميني در اين مناطق مطرح است. در اين پژوهش به منظور تهيه يك سيستم پشتيباني تصميم گيري، با تلفيق مدل هاي الگوريتم ژنتيك و فرايند تحليل سلسله مراتبي به بررسي ميزان ارتباط عوامل تاثيرگذار در تعيين عرصه هاي مناسب جهت پخش سيلاب پرداخته شد. براي اين منظور زيرحوضه كره اي-هرات در استان يزد انتخاب شده و سپس داده هاي مربوط به 8 پارامتر (شيب، هدايت الكتريكي، زمين شناسي، اسيديته، كاربري اراضي، تراكم زهكشي، قابليت انتقال، ارتفاع) جهت بررسي گرد آوري و به صورت نقشه آماده سازي گرديد. سپس با استفاده از روش فرايند تحليل سلسله مراتبي درجه اهميت هر يك از آنها مشخص و در گام نهايي مدل الگوريتم ژنتيك بر روي داده هاي منطقه اجرا شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه منطقه مستعد پخش سيلاب در واحد كواترنري QsfوQft2 قرارگرفته است. همچنين از نظر كاربري اراضي اين منطقه در دشت سيلابي و مراتع كم تراكم و در مكان هاي با هدايت الكتريكي كمتر از 3000 ميكروموس و شيب هاي بين 0 تا 5/1 درصد و ارتفاع 1640 تا 1650 متر واقع شده است و منطقه اي با تراكم زهكشي كمتر از 25/0 كيلومتر در كيلومتر مربع با قابليت انتقال آب بين 400 تا 600 متر مربع در سال و اسيديته 3/7 تا 5/7 مكان بهينه جهت پخش سيلاب مي-باشد.

Excessive and destructive floods are major causes of desertification in arid and semi arid regions. Currently, Flood spreading on aquifer is one of the methods for flood control and using for artificial recharge of ground water in this area. In this study, integration of Genetic Algorithm (GA) and Analytic Hierarchy Process (AHP) was utilized in the test area to investigate the degree of relationship between effective factors in determination of suitable region for flood spreading. To this end, Korehi-Harat catchment was selected, and the data for eight major parameters including slope, land use, drainage density, elevation, EC, PH, geology, and transmissivity were collected. Then, the degrees of importance of factors were determined using AHP. In the last step, A genetic algorithm was adopted to find the optimized location in study area. The result of this research revealed that the vulnerable flood spreading region is located in the quaternarian units Qsf and Qft2 with the specification of land use in flood plain, poor ranch and with an EC of lower than 3000 mm, slope between 0.1/5 percent, and height of 1640 to 1650. The candidate place was also located in a region with a drainage density lower than 0.25 km per square kilometer, with transmissivity of water between 400 to 600 m2 yearly, and PH between 7.3 and 7.5 which was the suitable place for spreading flood.