بررسي و تحليل تغييرات در سلسله مراتب شهري استان كردستان طي سال‌هاي 1385- 1335

Study and analysis of the changes in city hierachies of kordestan province

اهميت سلسله مراتب شهري در جغرافياي سياسي و اقتصادي و به طور كلي پويش شهرنشيني يك منطقه به حدي است كه نياز به تاكيد خاصي در اين زمينه نيست. از آنجا كه شبكه شهري هم به مفهوم فضايي آن، يعني نحوه استقرار و توزيع شهرهاي مختلف (اندازه، جمعيت و...) و هم به مفهوم اقتصادي آن، يعني نظام مبادله و داد و ستد بين شهرها بر اساس عملكردهاي پايه اي آنها، هم حاصل و هم علت بسياري از مسايل و پديده‌هاي شهرنشيني معاصر است، لذا شناخت چگونگي اين شبكه و تغييرات آن در يك منطقه مي‌تواند روشنگر حداقل بخشي از اين مسايل گردد. برنامه ريزي بر پايه نظام شهري و كاركردي و سلسله مراتب آن در ارايه خدمات و ارتباطات دادوستدي برون و درون منطقه اي، تمركز زدايي، كاهش نابرابري‌هاي موجود و توسعه موزون ساختار فضايي كل سرزمين نقش پراهميتي دارد.هدف از اين پژوهش بررسي وتحليل وضعيت سلسله مراتب شهري در استان كردستان با استفاده از مدل‌هاي تمركز شهري، مرتبه- اندازه و مرتبه – اندازه تعديل شده، منحني لورنز، ضريب جيني،ضريب آنتروپي و ضريب كشش پذيري است.روش تحقيق در اين پژوهش، بر اساس مطالعات كتابخانه اي و اسنادي مي‌باشد. همچنين جهت تحليل كمي و كيفي داده‌هاي آماري از نرم افزارExcel استفاده شده است.نتايج پژوهش نشان دهنده عدم تعادل در روند توزيع فضايي جمعيت و تعداد شهرهاي استان كردستان در طي سال‌هاي 1345 تا 1365 مي‌باشد كه بيانگر توزيع ناناسب امكانات و خدمات در سطح استان بوده كه اين امر باعث توزيع نامتعادل جمعيت در شهرهاي استان شده است. اين روند سال‌هاي 1375 و 1385 با رشد شهرهاي مياني همچون سقز، بانه، بيجار، مريوان، قروه و ديواندره تا حدي بهبود يافته و شبكه شهري استان حالت نيمه متعادلي را پيدا كرده است.

The hieratical urban importance in political and economical geography and generally urban growth of one region is to some extent which doesn’t need especial importance in this area. Since urban network for its especial content means the way of pitching and distributing of different cities ( size T, population, ….) and also because of its economical content which means treading between cities based on their essential performance is the cause of the most contemporary urban phonemonen and problems but cognition the circumstances of this network and its changes in one area can identify minimizing of theses problems programming is based on urban and functional system and its hierarchy in giving services and trading relations in inner and outer of this region, facility, declining existing inequality and equal development of spatial structure have important role in all regions. The aim of this research, is surveying the hieratical status of cities in kurdestan province using urban focal method, size, adjustment size, Lorenz curve, gini coefficient. The method of this research is based on library and documental studies also for quantity and quality of analyzing the statistical data, we use excel software. The result of this research is shown the inequality in spatial distribution trend of population and the number of cities of kurdestan during the years of 1345 to 1365 which shown unsuitable distribution of facilities and services in province which cause unequal distribution of population in cities of this province. this trend of years 1375 and 1385 with growth of midsectional growth such as saghez, baneh, bigar, marivan, gharveh and divandareh is improved to some extent and urban network of province have midequality status.