كتابخانه مجازي: عنصري ضروري در ساختار آموزش مجازي

Virtual Library: An essential component of virtual education

سابقه و اهداف: كتابخانه يكي از عناصر اساسي در مراكز آموزشي و دانشگاه ها مي باشد كه نقش آن برآورده كردن نيازهاي اطلاعاتي و آموزشي دانشجويان است. آموزش مجازي نيز از اين امر مستثني نيست و وجود كتابخانه مجازي به‌عنوان پشتيباني مهم براي برنامه هاي آموزشي مجازي مي باشد. هدف اين پژوهش بررسي ديدگاه مديران و دانشجويان مراكز آموزش مجازي در خصوص ايجاد كتابخانه مجازي و نقش آن در آموزش مجازي و همچنين منابع موجود در اين كتابخانه ها ميباشد. روش بررسي: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي - پيمايشي است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود كه روايي و پايايي آن تاييد گرديد. جامعه پژوهش شامل 19 مركز آموزش مجازي دانشگاه‌هاي شهر تهران بوده است. در بين 19 مركز، از 5 مركز به روش تصادفي ساده نمونه‌گيري به‌عمل آمد. حجم نمونه دانشجويان با استفاده از فرمول كوكران، 360 نفر تعيين شد. روش گردآوري داده‌ها به‌صورت آنلاين و حضوري انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي در نرم افزارهاي SPSS 18 و اكسل تحليل گرديد. يافته ها: نتايج پژوهش نشان داد كه ديدگاه مديران و دانشجويان در برخي موارد مربوط به رسالت و خدمات كتابخانه مجازي مشابه و در برخي موارد متفاوت از يكديگر بوده است. اغلب مديران يكي از دلايل راه اندازي سيستم آموزش مجازي را آموزش مادام العمر افراد دانسته و علت عدم استفاده افراد از كتابخانه مجازي را، عدم دانش كافي راجع به كتابخانه مجازي دانسته اند. مديران و دانشجويان، بهترين فرمت منابع در كتابخانه مجازي را فرمت PDF مي‌دانستند. نتيجه گيري: از اساسي‌ترين وظايف كتابخانه مجازي، آموزش مادام العمر و توانمند‌سازي كاربران در جهت تامين نيازهاي اطلاعاتي و آموزشي مي‌باشد. اصلي‌ترين علت عدم راه اندازي كتابخانه‌هاي مجازي، عدم دانش كافي راجع به كتابخانه مجازي بوده است.

Introduction: Library is one of the essential elements of universities which provide some important educational needs of students. Virtual education can not be exempted and virtual libraries are important support for virtual training programs. The purpose of this study is to evaluate the viewpoint of administrators and students in virtual education centers about the virtual library, its role and resources. Methods: This study was a descriptive survey. The research instrument was a researcher made questionnaire that its validity and reliability was confirmed. The study population consisted of 19 virtual training centers in Tehran city. Out of 19 centers, simple randomized sampling was done in five Centers. The sample size was 360 students. Data collection was conducted online and descriptive statistics using SPSS 18 and Excel software were used. Results: The results showed that viewpoints of administrators and students about the mission and services of virtual libraries in some cases were similar and in some cases were different. One of the administrators’ reasons for setting up a virtual learning system was lifelong learning, and lack of knowledge about virtual libraries was the reason for inadequate use of virtual libraries. The best format of virtual library from the administrators’ and students’ viewpoint, was portal document format (PDF). Conclusion: One of the most important function of a virtual library, is lifelong learning and empowering users to provide information and educational needs. The main reason for not setting up a virtual library is t lack of knowledge about it.