تاملي در اصالت ماهيتي بودن شيخ اشراق

Contemplation on the View Point of Sheikh Ishraq about Quiddity

در تاريخ تفكر اسلامي، مسيله اصالت وجود يا ماهيت اولين بار در حكمت متعاليه مطرح شد، ولي نسبتِ اصالت وجود به مشاييان، و اصالت ماهيت به شيخ اشراق شهرت يافته است. حال جاي بحث است كه آيا شيخ اشراق وجود را به همان معنايي كه در حكمت متعاليه اصالت دارد، اعتباري مي‌داند؟ آنچه از اين جستار به دست مي‌آيد اين است كه شيخ اشراق به اصالت ماهيت و اعتباري بودن وجود، به آن معنا از وجود و ماهيت كه در حكمت متعاليه مطرح است، قايل نيست. لذا نمي‌توان وي را اصالت ماهيتي دانست. در جستار پيش رو، دو مستمسك بر اصالت ماهيتي بودن شيخ اشراق نقد گرديده و نيز شواهدي دالّ بر اصالت وجودي بودن وي آورده شده است.

In the history of Islamic thought, the question of the principality of the existence or quiddity has been propounded in transcendental philosophy for the first time, but what is famous is that the principality of the existence is cited to the Peripatetics and principality of the quiddity to Sheikh Ishraq. Now the question is that does Sheikh Ishraq believe in fiction of existence in the sense in transcendental philosophy? What reached after research is that Sheikh Ishraq does not believe in principality of the quiddity and fiction of the existence in the sense in transcendental philosophy. So, we cannot regard him as an essentialist. In this research, two reasons about the essentialism of Sheikh Ishraq have been criticized and some evidences have been provided for his existentialism. Key words: Sheik Ishraq, Principality of existence, Meanings of existence, Quiddity.