تبيين چرخه‌ي الگوي توسعه‌ي گردشگري سلامت در مناطق روستايي ايران (با تاكيد بر چشمه هاي آبگرم)

Modeling of Health Tourism Development in Rural Areas of Iran (Hot Springs)

امروزه به گردشگري سلامت به‌ويژه گردشگري آبگرم توجه شاياني مي شود كه بنياد اين نوع گردشگري، شرايط طبيعي است. ايران با برخورداري از چشمه هاي متعدد آبگرم، پتانسيل خوبي دارد. بسياري از اين چشمه ها در مناطق روستايي واقع‌شده‌اند كه نيازمند برنامه ريزي راهبردي فضايي براي بهره برداري مناسب هستند؛ بنابراين، ابتدا نيازمند شناخت الگوي توسعه هستيم. در اين مقاله با بهره گيري از چرخه‌ي حيات باتلر، ابتدا، الگوي توسعه‌ي گردشگري سلامت در چهار مرحله‌ي اكتشاف، درگيري، توسعه و تثبيت تبيين شد. سپس شاخص هاي امكانات فيزيكي، تسهيلات عمومي، خدمات درماني، نيروي انساني و محل استقرار محوطه‌هاي آبگرم طراحي و با كمك كارشناسان سلامت هر منطقه ميزان اهميت آن‌ها ارزيابي شد. براي واكاوي چشمه هاي آبگرم، ابتدا كشور به 8 منطقه‌ي جغرافياي تقسيم و از 66 چشمه‌ي آبگرم شناسايي‌شده در روستاهاي سراسر كشور، 16 دهنه با روش نمونه گيري خوشه اي انتخاب و داده ها به روش پيمايشي گردآوري شدند. يافته ها نشان داد كه 40 درصد از چشمه هاي مورد مطالعه در مرحله‌ي اكتشاف قرار دارند و تاكنون سرمايه گذاري خاصي روي آن‌ها صورت نگرفته است و عمده‌ي اين چشمه ها در جنوب شرق كشور واقع شده است.

Urban sprawl leads to increased physical and psychological problems of human beings in the world. This has resulted in significant growth in wellness tourism industry (Mullholland, 2005) especially spa tourism. Although in recent decades, the globe is currently embraced in a boom of spa tourism, arguably, this is one of the oldest forms of tourism especially in Rome and Greece (Stevens & Associates, 2008) and Iran (Moshiri & Fathallahi, 2009). Spa tourism is the trip to spa destination for relaxation or healing of the body using mainly hot spring (Smith & Puczk?, 2011). Hot spring is a spring of naturally hot water that is its temperature is at least 5°C or 6°C higher than its environment temperature (Moshiri & Fathollahi, 2009). Hot spring industry is in the early stages of growth (Cohen & Bodeker, 2008). Iran, with its numerous hot springs, has an opportunity for growing this industry (Ebrahimzade, 2007). Many of these springs located in rural areas that require planning for optimal utilization and provide jobs for residents of rural areas. In the first step, identifying the pattern of development of spa tourism in rural areas is needed.