پهنه‌بندي تحول كارست با استفاده از مدل آنتروپي نمونه موردي: تاقديس نوا زاگرس شمال باختري

Zonation of Karst Evolution Using Entropy Model: A Case Study of Noa Anticline in Northwest Zagros

تاقديس نوا در باختر استان كرمانشاه واقع شده و با توجه به گستردگي سازندهاي آهكي، وجود گسل‌ها و درزه‌هاي تكتونيكي و شرايط اقليمي، داراي كارست تحول يافته اي است. هدف از اين پژوهش، بررسي و پهنه بندي تحول كارست و شناخت ميزان تاثير عوامل مختلف توسعه كارست تاقديس نوا مي‌باشد. داده‌هاي اصلي تحقيق را نقشه‌هاي توپوگرافي، زمين‌شناسي، خاك و كاربري اراضي، عكس‌هاي هوايي، تصاوير ماهواره اي به همراه آمار هواشناسي وزارت نيرو و سازمان هواشناسي تشكيل داده‌اند. در مطالعه موجود 9 عامل محيطي به عنوان متغيرهاي مستقل و ژيومورفولوژي اشكال كارستي به عنوان متغير وابسته مورد بررسي قرار گرفتند. سپس با انجام بررسي هاي ميداني، چاله‌هاي بسته به عنوان تكامل يافته ترين لندفرم‌هاي كارستي منطقه شناسايي شدند و بر اساس ويژگي هاي اين لندفرم ها به هر كدام از عوامل موثر در توسعه كارست وزن كارشناسي اختصاص داده شد. در نهايت در محيط Arc Gis نقشه‌هاي همپوشاني تهيه و يكسان‌سازي عوامل و تصحيح نهايي با كمك مدل آنتروپي انجام شد و نقشه پهنه‌بندي نهايي تهيه و عوامل تاثيرگذار در تحول كارست تاقديس مشخص شد. نتايج نشان مي دهد كه منطقه داراي چهار طبقه كارست با تحول بسيار زياد، زياد، متوسط و فاقد كارست مي باشد. در ميان عوامل نه گانه به ترتيب فاصله از گسل، جهت شيب، شيب، دما و بارش داراي بيشترين نقش و عوامل خاك، كاربري اراضي، سطوح ارتفاعي و ليتولوژي فاقد تاثير مي باشند. دقت سنجي مدل با چاله‌هاي بسته نشان دهنده وجود 92% چاله‌هاي بسته در دو طبقه تحول بسيار زياد و زياد مي‌باشد كه حاكي از كارايي مطلوب مدل آنتروپي در پهنه بندي تحول كارست است.

The Noa Anticline is located in west part of Kermanshah Province and due to extension of limestone formations, existing of faults and joints, and also climatic conditions of the area involves an evolved karst. This study carried out to recognize the karstic evolution process and zonation as well as the impact of different factors on the process of karst developing in the Noa anticline. The data gathered for this study are topographic, geological, soil, land use, aerial, and satellite maps and also climatological statistic data. In this study, nine environmental factors as independent parameters and karst features geomorphology as a dependent parameter were examined. Then, with intensive field works, we recognized the closed holes as the most evolutionary ones of karst features of this area, and concerning the characteristics of these landforms, a proper weight was given to each parameter. Finally, by using GIS software, we prepared overlap maps and in a final manner using Entropy model, adaptation of factors and definitive modification have been performed. The results of this study show that this area embraces four categories of Karsts include lack of karst evolution, moderate evolution, high evolution and very high evolution categories. Regarding nine factors, five factors such as distance from fault, slope, slope aspect, temperature and rainfall recognized as the most effective ones and other factors such as soil factor, land use, contour lines and lithology as with no effect on area’s karst is recognized. The model preciseness applying on the closed holes shows that there are 92 % closed holes in the two categories (high evolution and very high evolution) and have indicated the favorite effectiveness of using Entropy model on the karst evolution zonation.