بررسي رفتار مسيريابي مراجعين كتابخانه مركزي دانشگاه تهران با استفاده از سيستم‌ اطلاعات مكاني

The study of patronsʹʹ way finding sʹʹ Central Library of Tehran University (using Geospatial Information System)

هدف: اين تحقيق با هدف شناخت رفتار مسيريابي كاربران از ورودي ساختمان كتابخانه با استفاده از مشاهده هدفمند و هم‌چنين شناخت پر ترددترين مسيرها براي تعيين مكان‌هاي بازاريابي خدمات در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران با استفاده از نرم‌افزار سيستم اطلاعات مكاني انجام شده است. روش پژوهش: اين تحقيق با روش تجربي و با استفاده از يك سياهه وارسي از طريق مشاهده مستقيم مسيرهاي تردد مراجعين از درب ورودي طبقه هم‌كف و ورودي پله‌هاي طبقه اوّل، دركتابخانه مركزي دانشگاه تهران انجام شده است. جامعه آماري پژوهش شامل كليه كاربران و مراجعه كنندگان كتابخانه مركزي دانشگاه تهران بودند. به جاي نمونه‌گيري از خود كاربران، مدت زماني گردآوري داده‌ها نمونه‌گيري شده است. بعد از تحليل مسيرها و تعيين ميزان تردد در هر مسير مشخص با استفاده از نرم‌افزار آماري اس‌پي‌اس‌اس، اطلاعات وارد نرم‌افزار آرك‌جي‌آي‌اس شد و پايگاه اطلاعات مكاني مسيرهاي كاربران كتابخانه ايجاد شد و با استفاده از زبان ساخت‌يافته جست‌وجوي پايگاه داده جست‌وجوي پرترددترين مسيرها انجام و نقشه‌هايي از پلان كتابخانه كه مسيرها بر روي آن مشخص شده بودند از نرم‌افزار استخراج گرديد. يافته‌ها: در اين تحقيق بيش از 360 مسير ورودي مشاهده شد، اما تنها 5 مسير مشخص توسط بيش از 50 درصد مراجعين هميشگي براي ورود به كتابخانه انتخاب شده بود. مسير" درب ورودي كتابخانه، سپس رفتن به طبقه اوّل از سمت پله‌هاي چپ"، با 7/25 درصد، به عنوان اولين مسير پرتردد و مسير "درب ورودي، مسيول كيف‌داري، كيفداري سمت راست و رفتن به طبقه اول از پله‌هاي سمت راست"، با 2/25 درصد، به عنوان دومين مسير پرتردد در طبقه هم‌كف كتابخانه شناخته شده است كه بيش از 50 درصد ترددها را به خود اختصاص داده است. هم‌چنين مسير "ورودي طبقه اوّل به سالن ابوريحان"، با 4/34 درصد به عنوان اوّلين مسير پرتردد، مسير "ورودي طبقه اوّل، راهرو زيراكس، سالن علوم و فنون"، با 3/9 درصد به عنوان دوّمين مسير پرتردد و مسير "ورودي طبقه اول، راهرو زيراكس، تالار انفورماتيك"، با 1/9 درصد به عنوان سوّمين مسير پرتردد در طبقه اوّل ساختمان كتابخانه محسوب مي‌شود كه بيش از 52 درصد ترددها را در طبقه اوّل به خود اختصاص داده است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته ها، پرسنل كتابخانه مي‌توانند براي نقشه نگاري مسيرهاي پرطرفدار از سيستم اطلاعات مكاني استفاده كنند و با استفاده از نتايج آن در جهت تبليغات و بازاريابي بهتر خدمات و برنامه‌هاي كتابخانه عمل نمايند و سطح سهولت دستيابي به ناحيه ورودي كتابخانه جهت استفاده از منابع و خدماتي كه ارايه مي‌شود، را افزايش دهند.

Purpose: University libraries space and equipment design identifies the importance of understanding patron way finding behavior in the library. This study aimed to identify the userʹs navigation behavior using the library entrance and Recognized Locations in high-traffic routes for Marketing Services in The central library of Tehran University with Geospatial Information System software. Methodology: This study is an empirical method using a checklist through direct observation of client traffic routes from the entrance on the ground floor and first floor of the entrance stairs at the central library of Tehran University. Findings: More than 360 entry routes are observed during this study, but, only 5 of those routes are taken by over 50% of observed patrons as they enter the library. The "library entrance, then go down the stairs to the first floor of the left", with 25.7 of the first path and the path "entrance, the Employee locker bag Kit, Wardrobe right and go to the first floor to the right of the stairs.", with 25.2 percent, the second floor of the library is known more than 50 percent of the traffic is allocated. Also, the "first floor entrance hall, Aboryhan", with 34.4 of the first path, the "first floor entrance, hallway Xerox, Hall of Science and Technology", and 9.3% for the second path, and the path "the first floor entrance, corridor, Xerox, General Informatics ", the ninth of the third track on the first floor of the library building is that more than 52 percent of the traffic on the first floor is devoted to. Results also showed that the users input routing library building is somewhat stable and predictable. Conclusion: Geospatial Information System has been introduced as tools for graphically displaying library and information science data. Library personnel can use geospatial information system to map the most popular routes and using those result increase the level of way finding ease in the entry areas of the library and to strategically market library materials and services.