فرايندهاي واژه‌آفريني در گونه گفتاري زبان فارسي

The Processes of Word Creation in Colloquial Farsi

مطالعه زبان فارسي به دليل تفاوت هاي امروز آن ميان گفتار و نوشتار، اهميتي خاص دارد. در بسياري از زبان ها ميان اين دو گونه زباني، تفاوت هايي به‌ويژه از نظر الگوهاي دستوري و واژگان مشاهده مي شود كه اهميت و ضرورت مطالعه جداگانه هر يك را دو چندان مي كند. بر اين اساس، مقاله حاضر به بررسي و تحليل واژه هايي مي پردازد كه معمولاً در گفتار فارسي زبانان به كار مي‌روند و در نوشتار يا اصلاً به كار نمي روند، يا به ندرت استفاده مي شوند و بر مبناي ديدگاه «بوي» (2007)، حاصل فرايندهاي واژه آفريني هستند نه واژه سازي. داده هاي مورد بررسي در پژوهش حاضر نيز به تبعيت از رويكرد بوي، بر اساس نوع فرايندهاي واژه آفريني شامل كوتاه سازي، آميزش، ابداع، قياس، قرض گيري، گسترش استعاري و تبديل عبارت به واژه در چهار مقوله اسم، فعل، صفت و قيد طبقه بندي و بررسي شدند. يافته هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از ميان فرايندها و شيوه هاي يادشده، كوتاه سازي با بيشترين درصد (58/32 درصد) و تبديل عبارت به واژه و آميزش با كمترين درصد (به ترتيب با 62/5 و 49/4 درصد) در واژه سازي نقش دارند.

The study of Farsi is so important due to current today differences between colloquial and written Farsi. There are many differences between these two types in many languages particularly from grammatical and lexical patterns that double the significance and necessity of separately studying these two. Based on this, the article reviews and analyzes words that are usually applied in conversation of Farsi speakers and are never or rarely used in written Farsi; and based on Boy’s view (2007) they are the result of word creation processes but not word formation. Following Boy view, under review data were categorized and reviewed based on the kind of word formation processes like shortening, combination, innovation, comparison, loaning, metaphorical expansion and phrasal conversion into four categories of Noun, Verb, Adjective and Adverb. The findings show that Shortening have the highest frequency (32.58 %) and phrasal conversion and combination have the lowest frequency (5.62 and 4.49 % respectively) in word formation.