سودمندگرايي سياسي و مردم‌سالاري ديني

Political Utilitarianism andTheo-democracy

«سودمندگرايي سياسي» در عداد گرايش‌هاي كليدي در رويكرد به مردم سالاري شناسايي شده است. اين اصل به يك معنا، نقشي محوري و تاريخي در تعين‌بخشي به نظريه‌هاي جديد مردم سالار بر عهده داشته است. مردم سالاري ديني، نظريه‌اي مردم سالار به حساب مي‌آيد؛ با اين حال و به رغم اهميت و نقش سودمندگرايي در انديشه مردم سالاري، به نظر مي‌رسد بحث محصل و موثري در باب نسبت سودمندگرايي و مردم سالاري ديني ارايه نشده است. با لحاظ اين مسيله، اين نوشتار به امكان تطبيق سودمندگرايي سياسي بر مردم-سالاري ديني مي‌پردازد. بنا بر ادعاي نوشتار سودمندگرايي سياسي، به ويژه آنگونه كه در شناخته شده ترينِ تقارير آن توسط جان استوارت ميل توضيح يافته است، بر بنياد نظام‌هاي اخلاقي بنا نهاده مي‌شود؛ نظام‌هايي كه از جمله مي‌توانند ديني باشد. اين ديدگاه در مقابل رويكرد شناخته شده، اما كمتر مورد پژوهش واقع شده اي در جامعه علمي ما قرار مي‌گيرد كه سودمندگرايي را در تضاد با دين و نظام اخلاقي برآمده از آن معرفي مي‌كند. تذكر اين نكته ضروري است كه اين نوشتار در پي توضيح نسبت معرفتي ميان سودمندگرايي سياسي ميلي و مردم سالاري ديني است. طبعاً براي اثبات نحوه سازگاري يا توافق يك نظام ويژه اخلاق ديني با سودمندگرايي، به حسب موضوع بايد تلاش و بررسي تازه‌اي انجام گيرد و از جمله، دلالت‌هاي مردم‌سالاري ديني به صورت تطبيقي با دلالت‌هاي سودمندگرايي مورد تامل و موضع تحقيق قرار گيرد.

The Paper investigates an epistemological question: is political utilitarianism adoptable with Theo-democracy? To find an answer for the question, itprovidesthe reader with abrief exploration of the history of political utilitarianism. Based on it, as the second step, ittries to illustrate how political utilitarianism,especially according to John Stuart Mill’s approach,is adaptablewith the theory of Theo-democracy.The claim has been relied heavily over this judgment: Anutilitarian governmentcan be created evenwhen we accept a priority to amoral system.The paper tries to demonstratehow this epistemological judgment iscontrary to an understanding that there is no chance for adaptability between Islam and a set of moral codespresented via a taken political utility. Based on this approach, it tries to showpolitical utility is not necessarily and always an anti-religious theory.