مطالعه علل ناكارآمدي فيزيولوژيكي كشت مجدد زعفران در مزرعه‌اي با چند سال كشت متناوب

Study the causes inefficiency cultivation of saffron in a field with a few years periodic cultivation

زعفران به عنوان يكي از مهمترين گياهان دارويي و ادويه‌اي ايران بوده كه داراي مزيت اقتصادي بالايي مي‌باشد. زعفران با نام علمي ‌Crocus sativus L. گياهي چند ساله بوده كه هر ساله توليد گل و اندام رويشي از بنه يا كورم مي‌نمايد. به منظور بررسي وجود مواد آللوپاتيك و ترشحات بنه‌هاي زعفران در مزارع مختلف اين تحقيق با سه آزمايش خاك و بنه‌هاي زعفران در سال 1391 در مزرعه شخصي در شهرستان تربت حيدريه با سه تكرار اجرا شد. تيمارها شامل نمونه برداري از چهار مزرعه شاهد (عدم كشت زعفران)، مزرعه زعفران يكساله، چهار ساله و هفت ساله با هدف اندازه‌گيري مواد آلي و معدني بود كه نمونه‌گيري از سطح خاك و محيط اطراف ريشه گياه انجام شد. بخشي از اندازه‌گيري‌ها نيز مربوط به ميزان تركيبات فنلي در بنه حاصل از مزارع مورد مطالعه بود. نتايج نشان داد مزرعه چهار ساله زعفران بالاترين مقدار عناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم را نسبت به مزارع ديگر و شاهد داشته كه اختلاف تيمارها از لحاظ آماري معني‌دار بود. تركيبات كروسين و فنل تام نيز با افزايش سن مزارع زعفران به‌طور معني‌داري در خاك و بويژه در اطراف ريشه زعفران افزايش يافت كه حاكي از ترشح اين تركيبات در خاك توسط ريشه‌هاي زعفران مي‌باشد. مقايسه بنه حاصل از مزارع يك، چهار و هفت ساله زعفران از لحاظ تركيبات آلي فنل تام، فلاونوييد، كروسين، پيكروكروسين و كارتامين نشان مي‌دهد كه تركيبات مذكور در بنه‌هاي مزارع چهار ساله بطور معني‌داري بيشتر از مزارع يك و هفت ساله مي‌باشد.