تحليل مناسبات خانوادگي در ادبيات داستاني جنگ

An Analysis of Family Relations in the Literature of War Stories

ادبیات داستانی جنگ بازآفرینی مناسبات میان مردمانی است كه جنگ، خواسته و ناخواسته، در زندگی آن‌ها تأثیر گذاشته است؛ بنابراین، بستری مناسب برای بررسی مسائل اجتماعی مرتبط با جنگ است. در این مقاله، بازتاب مسائل ناشی از جنگ بر مناسبات خانوادگی در ادبیات داستانی سه دهه پس از انقلاب اسلامی، بررسی و تحلیل شده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع كتابخانه‌ای است و با رویكردی تحلیلی به بررسی و نقد تصویر خانواده‌های درگیر با جنگ می‌پردازد. مناسبات خانوادگی و توجه به خانواده در داستان‌های هر دهه، متناسب با نیازها و شعائر آن دهه به گونۀ ویژه‌ای بازتاب یافته است. داستان‌هایی كه بلافاصله پس از جنگ نگاشته شدند، اغلب با دیدگاهی آرمانی، مشكلات و مصائب پس از جنگ را در برابر ایمان و ارادۀ رزمندگان، كوچك شمردند و روحیۀ قوی رزمندگان یا خانواده‌هایشان را در برخورد با سختی‌ها و ناملایمات به تصویر كشیدند، اما به‌تدریج در دهۀ 1370 و 1380، نویسندگان با نگاهی عمیق‌تر و انسانی‌تر به مسائل ناشی از جنگ نگریستند و دردها و رنج‌های فروخوردۀ بازماندگان جنگ و ارتباط آنان با خانواده‌هایشان را با دیدگاهی واقع‌گرایانه‌تر ارائه نمودند.

The literature of war stories is the recreation of relations among people on whose life war has, intentionally or unintentionally, had its impact. Therefore, it is an appropriate source by which one can investigate the social issues related to war. In this paper, the reflection of issues that result from war and affect family relations in the story literature of the three decades after the Islamic Revolution have been studied and analyzed. The research method used was descriptive-analytical and used library resources. In addition, by implementing an analytical approach, it studies and criticizes the image of families involved in war. Family relations and attention to family in the stories of each decade have been reflected in a particular way in accordance with the needs and slogans of that decade. The stories that have been written immediately after the war have mostly used an ideal approach, downplaying the problems and ordeals after the war against the faith and strong will of the soldiers. They have also put on display the strong morality of the veterans and their families in dealing with the difficulties and problems, but gradually in the 90ʹs and 2000ʹs, writers used a more in-depth and human look at the war. They also depicted the pains and hardship suppressed by the survivors of war and their relations with their families with a more realistic approach.