پهنه‌بندي توزيع و شدت فقر چندبعدي در مناطق شهري و روستايي ايران

Mapping the Incidence and Intensity of Multi-dimensional Poverty in Iran’s Urban and Rural Areas

تسلط روي‌كرد درآمد‌محوري بر جنبه‌‌هاي مختلف توسعه، يكي از دلايل ناكامي بسياري از برنامههاي كاهش فقر و نابرابري در كشورهاي درحال توسعه بيان شده است. بر همين اساس، علت اصلي فقر، كم‌بود يا نبود درآمد نيست؛ بلكه دليل آن‌ نبودِ قابليت لازم براي خروج از وضعيت فقر براي افراد فقير است. هدف اين پژوهش، پهنه‌‌بندي ميزان و شدت فقر چندبعدي در مناطق شهري و روستايي كشور و مقايسه نتايج آن با معيار درآمد سرانه است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد توزيع و شدت فقر در كشور به‌ترتيب 3/12 و 6/30 درصد است. همچنين، فقر در مناطق روستايي در مقايسه با مناطق شهري بيشتر است؛ به‌طور‌‌ي كه 4/21 درصد خانوارهاي روستايي و 86/5 درصد خانوارهاي شهري فقيرند. خانوارهاي استان‌هاي جنوب شرقي فقيرترند و سيستان و بلوچستان فقيرترين استان كشور است. نتايج مقايسه شاخص فقر چندبعدي و شاخص توليد سرانه بدون نفت نشان مي‌دهد بين اين دو شاخص هم‌پوشاني اندكي وجود دارد. با توجه به اهميت شناسايي آسيب‌پذيرترين خانوارها در كشور به‌نظر مي‌‌رسد روش فقر چندبعدي مي‌تواند فارغ از مشكلات سنجش درآمد و ثروت خانوارها، اطلاعاتي مفيد و متفاوت از درآمد خانوارها دراختيار سياست‌‌گذاران قرار دهد.

One of the reasons for the failure of many poverty and inequality reduction programs in the developing countries is the dominant income-based measurement approach. The main cause of poverty is not only the consequence of lack of income, but as the result of the deprivation of capabilities to get out of poverty. The aim of this study is zoning the incidence and intensity of multi-dimensional poverty in Iran’s rural and urban areas, and comparing them with the results of income per capita indicator classification. The results showed that the incidence and intensity of poverty in Iran are 12.3% and 30.6%, respectively. Poverty is more prevalent in the rural areas as compared to urban areas with about 21.4% of the rural households considered poor compared to 5.86% of the urban households. The multi-dimensional poverty is higher in the southeastern provinces with Sistan and Baluchestan as the poorest one. Comparing the results of the multi-dimensional poverty index and income per capita indicator displays low overlap. Given the importance of identifying the most vulnerable households in Iran, the MPI seems to offer more valuable and different information to the policy makers, regardless of the problems in measuring the householdsʹ income and wealth.