اثرات رفاهي اصلاحات مالياتي در ايران در چارچوب يك الگوي تعادل عمومي پويا

Welfare Effects of Tax Reform in Iran: A Dynamic General Equilibrium Model

در دهه هاي اخير، جهان شاهد موج وسيعي از اصلاحات مالياتي به صورت تغيير در پايه مالياتي و يا ساختارهاي مالياتي در بسياري از كشورها بوده است. از آنجا كه وضع ماليات با زيان رفاهي همراه است، اقتصاددانان همواره تلاش كرده اند تا با انتخاب صحيح پايه مالياتي و يا تركيب مناسب ماليات ها مقدار اين زيانها را به حداقل برسانند و رفاه عمومي را افزايش دهند. در اين خصوص تحليل هاي پويا در بسياري از زمينه هاي اقتصادي، به ويژه سياست هاي مالي، نسبت به تحليل هاي ايستا ارجحيت بسياري پيدا كرده اند. در ايران نيز با توجه به اهميت درآمدهاي مالياتي براي دولت و وجود مشكلاتي همچون فرار مالياتي، انجام اصلاحات در نظام مالياتي ضرورت يافته است. اين پژوهش نيز سعي دارد تا با استفاده از يك الگوي تعادل عمومي پويا مبتني بر الگوي نسل هاي همپوش 55 دوره اي اويرباخ-كوتليكوف (1987) به شبيه سازي اصلاحات مالياتي در اقتصاد ايران بپردازد. از اين رو با بكارگيري داده هاي مربوط به اقتصاد ايران، اثرات رفاهي سياست هاي مالياتي مختلف بررسي مي شود و تعادل بلندمدت و پويايي هاي انتقالِ متغيرهاي اصلي كلان اقتصادي مورد بررسي قرار مي گيرند. نتايج حاصل از مطالعه نشان مي دهند زماني كه ماليات هاي وضع شده بر درآمد عوامل با ماليات بر مصرف جايگزين مي شوند، رفاه طول زندگي افراد 4 تا 6 درصد افزايش مي يابد. اما هنگامي كه ماليات بر درآمد سرمايه با ماليات بر درآمد نيروي كار جايگزين مي شود، زيان رفاهي كوتاه مدت بر منافع بلندمدت غلبه مي كند و منفعت كل افراد كاهش مي يابد. بررسي اثرات توزيعي بين نسلي نيز نشان مي دهد كه گروه هايي كه 30 سال قبل از اعمال اصلاحات متولد مي شوند در حالت ماليات بر مصرف با بار مالياتي سنگين تري نسبت به ماليات بر در آمد مواجه مي شوند.

In recent decades, tax reform has gained lots of policy attentions in most countries in the form of changes in the tax base and tax structure. Due to the excess burden of taxation, economists have made a considerable effort to minimize the distortions. To do so, they choose appropriate tax base or tax combinations in order to increase public welfare. Accordingly, dynamic analysis has gained favor over static analysis in various fields of economics, particularly in fiscal policy. Due to the importance of tax revenues for government and presence of problems such as tax evasion in Iran, tax reform has gained priority in economic reform agenda. This paper uses a dynamic general equilibrium model based on the fifty-five period overlapping generation model of Auerbach and Kotlikoff (1987) to simulate tax reform in Iran. This study is the first in its kind in Iran. The results suggest that there are significant welfare benefits (4-6% increase in lifetime utility) when factor income taxes are replaced by consumption tax.