ارايه روشي براي برآورد زكات (مطالعه موردي استان قم) ارايه روشي براي برآورد زكات (مطالعه موردي استان قم)

A Model for Estimating Zakah (Case Study of Qom Province)

قرين بودن زكات با نماز در قرآن كريم و نيز وجود احاديث و روايات فراوان در اهميت و گستردگي منابع، مصارف و كفايت آن در رفع فقر، اين اشتباه را در برخي انديشه ها ايجاد كرده است كه با توجّه به تشكيل حكومت اسلامي مي توان با جايگزين كردن ماليات به وسيله زكات، همه نيازمندي هاي مالي دولت اسلامي از جمله رفع فقر كه فلسفه اصلي زكات است را پوشش داد. از طرف ديگر در برآوردهاي زكات بالقوه كه بر اساس فقه موجود انجام شده است برخي پژوهشگران نشان دادند كه فقر غذايي فقرا را نيز نمي توان با اين زكات تامين كرد و برخي ديگر نشان دادند كه مقدار زكات افزون بر رفع فقر مي تواند هزينه هاي كميته امداد امام خميني (ره) بپوشاند. پژوهش حاضر با روش توصيفي – تحليلي درصدد اثبات اين فرضيه برآمد كه اختلاف آراي فقهي در اموال مشمول زكات وجود دارد. در عين حال اگر اين اختلاف بر طرف شود برآوردها نشان مي دهد حداكثر فقر فقرا را مي پوشاند. براي تصحيح مدل برآوردي بايد قدري هزينه هاي قابل كسر از مال زكوي را تعديل كرد و نيز درصدهاي آبي بودن و ديمي بودن زمين ها راكه در نرخ متوسط زكات تاثير دارد با توجّه به نظر كارشناسان و بر حسب استان ها به خاطر تفاوت شرايط آب و هوايي، مختلف در نظر گرفت. اين پژوهش در نهايت با مدل پيشنهادي، برآوردي از زكات استان قم و مقايسه آن با هزينه هاي كميته امداد امام خميني (ره) اين استان دارد.

Since Zakah (charity) is almost always mentioned alongside Salah (prayer) in the Qoran, and there are many sayings and narratives about the importance, extent, spending and adequacy of financial resources to alleviate poverty, there would be some kinds of misconceptions that tax can be replaced by zakah in Islamic countries. Therefore, all the Islamic governments’ needs as poverty alleviation which is the main objective of Zakah would be met. On the other hand, in respect of potential Zakah estimates which have been done according to the current feqh, some scholars indicated that even food poverty could not be alleviated by this kind of Zakah and other scholars believe that Zakah amount which is more than poverty alleviation can cover Imam Khomeini Relief Foundation’s costs. The present research seeks to prove that there are differences between legal opinions in properties subject to Zakah. If the differences are removed, estimates indicate that this Zakah will alleviate poverty entirely. For correcting model, the deductable costs should be modified regarding zakah properties based on percentages of water and dry farming and based on provinces’ climate change which affect average zakah rate according to the experts’ opinions. At the end this paper estimates Qom province’s Zakah amount and compare it with Imam Khomeini Relief Foundation’s costs.