تبيين و تحليل فره ايزدي در آثار منثور دوره اسلامي؛ تاريخي، حكمت اشراقي و اندرزنامه اي

پژوهش حاضر درصدد است تا ديدگاه مولفان دوره اسلامي را در باره فره ايزدي با تاكيد بر آثار منثور اين دوره تحليل نمايد. بنابراين، اين آثار؛ به سه حوزه تاريخي، حكمتِ اشراقي و اندرزنامه اي دسته بندي و مورد بررسي قرار گرفته و با تحليل داده هاي آثار منتخبِ اين سه حوزه، سعي دارد به اين پرسش ها پاسخ دهد كه قرائت اندرزنامه نويسان، مورخان و حكيم اشراق، از اين مفهوم باستاني چگونه است و با اصل آن چه نسبتي برقرار مي سازد؟ نتايج پژوهش مشخص مي كند كه شاخصه هاي فره ايزدي در حكمتِ خسرواني شيخ شهاب الدين سهروردي، عرفاني ترين تفسير را از اين مفهوم ارائه كرده، و بيشترين شباهت ماهوي و ظاهري را با نمونه اصلي آن داراست. مولفانِ آثار تاريخي نيز نزديك به مولفه هاي الگوي باستاني و از منظر قدسي آن را به نگارش درآورده اند. در حالي كه در خوانش اندرزنامه نويسانِ دوره اسلامي، تمايز مهمي نسبت به اين مفهوم وجود دارد كه كاربرد آن را با نمونه واقعي آن متفاوت مي سازد. در واقع تصويري كه اندرزنامه نويسان، از فره ايزدي ترسيم كرده اند، نه بر اساس شاخصه هاي نمونه اصلي؛ بلكه برپايه قرائتي است كه آنان از مفاهيم دوره باستان، در حوزه سياسي، خطاب به حاكمان خود نياز داشته اند. اين پژوهش با استناد به منابع كتابخانه اي و به روش توصيفي ـ تحليلي به بيان اين تمايز پرداخته است.