فراتركيب پژوهش‌هاي انجام شده در حوزه هويت ديني

• Meta-Synthesis of Studies Conducted in the Field of Religious Identity

گستردگي و پراكندگي مطالعات در حوزه هويت ديني، ضرروت مروري نظام‌مند بر تحقيقات علمي انجام شده را بيش از پيش آشكار مي‌كند. ارزيابي روش‌شناسي و يافته‌هاي اين تحقيقات و نيز نحوه سنجش هويت ديني در آنها، مي‌تواند گام موثري براي ترسيم تصويري جامع‌تر از مطالعات صورت گرفته قلمداد شود. از اين‌رو، مطالعه حاضر ضمن دسته‌بندي و يكپارچه‌سازي مطالعات صورت گرفته در حوزه هويت ديني، به اين پرسش پاسخ مي‌دهد كه «هويت ديني در پژوهش‌هاي گذشته، به چه نحوي مورد تعريف و سنجش قرار گرفته است؟» براي پاسخ به پرسش مذكور، روش «فراتركيب» به كار گرفته شده و بعد از يكپارچه كردن مطالعات، تحليل ارايه شده است. يافته‌ها و نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كمتر تلاش سازمان يافته‌اي براي مطالعه هويت ديني با يك رويكرد بومي و جامع به موضوع انجام شده است. اين غفلت هم در ابعاد نظري و هم در ابعاد روش‌شناختي از سوي پژوهشگران علوم انساني و علوم اجتماعي قابل مشاهده است. از جنبه‌اي ديگر، مطالعات و پژوهش‌هاي مختلفي كه در اين حوزه انجام شده‌اند، تلقي يكساني از مفهوم هويت ديني ندارند و در تعريف و سنجش آن نوعي تقليل‌گرايي از جانب پژوهشگران اين عرصه ديده مي‌شود.

The extent and distribution of studies conducted in the field of religious identity is such that there is no coherent image and vision of the data and scientific findings in the area of measurement and analysis of factors affecting religious identity. Therefore, a systematic review of the conducted scientific research, evaluation of the methodology and findings of these investigations as well as the way religious identity has been assessed in them can be an effective step to draw a comprehensive picture of the conducted studies. Accordingly, while classifying and integrating the conducted studies in the field of religious identity, the present study answers the question of how religious identity has been defined and measured in previous research. "Meta-synthesis" method was applied to answer this question in a way that after integrating the studies, analyses were presented. The results indicate that there has been little organized effort to study religious identity with a local and comprehensive approach. This negligence is visible both theoretically and methodologically from the part of humanities and social sciences researchers. On the other side, many studies conducted in this field do not have a similar perception of religious identity in a way that a type of reductionism is seen in the definition and measurement of this concept by researchers.