رابطه استجابت دعا و معجزه با نظام عليت از نظر شارحان حكمت متعاليه

Relationship between Granting of Prayer and Miracle and Causality System from the Viewpoint of Interpreters of Transcendent Theosophy

در غالب كتاب‌هاي كلامي يا فلسفي و روايي از مساله‌ي دعا و استجابت آن بحث شده است. در احاديث متعددي تاكيد شده است كه دعا قسمتي از مقدرات خداوند است. خداوند در قرآن كريم همان‌طور كه انسان را به دعا كردن دعوت كرده، اجابت دعا را نيز تضمين نموده است. در اين مقاله با توجه به رويكرد شارحان حكمت متعاليه بر اين عقيده ايم كه دعا يكي از اسباب و علل رسيدن به مطلوب است و استجابت دعا نيز بر اساس نظام آفرينش و قوانين لايتغير آن صورت مي‌پذيرد و استجابت دعا هيچ تقابل و تضادي با قانون عليت نداشته بلكه همان‌طور كه معجزه و امور خارق عادت صورت مي‌پذيرد استجابت دعا نيز توجيه مي‌شود. هم‌چنين تاثير نفس نيز در استجابت دعا مورد توجه است همان‌گونه كه نفس بر بدن موثر است و حالات نفساني در بدن بروز و ظهور دارد پس در امور خارق عادت نيز موثر است. نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش حاكي از آن است كه هر چند برخي علل و روابط مبهم و ناشناخته‌اي نيز در تحقق مطلوب و استجابت دعا موجود مي‌باشند اما دعا و استجابت آن از سلسله نظام علت و معلولي عالم خارج نبوده و استجابت دعا موجب خرق قانون عليت نمي‌شود.

In these theological or philosophical and hadith books have discussed question of prayer and its granting. In many hadiths have insisted that prayer is part of God’s decrees. As the God in the Holy Qur’an invites man to pray, the answer to prayer is guaranteed. In this article with considering the approach of Transcendent Theosophy exponents, we believe that prayer is one of the major factors to achieve desired and granting of prayer is done according to the creation system and fixed lows, and there is no contrast and conflict between granting of prayer and low of causality, ever, as miracles and supernatural affairs are done, granting of prayer, also, is justified. also ,the impact of ego in granting of prayer is considered, as ego has effect in body and ego state have manifested in body, then, also it effect in supernatural affairs. The results of this study illustrate that, although there are some obscure and unknown causes in achieve to desired and granting of prayer but prayer and granting of prayer not out from cause and effect system and granting of prayer not eradicate low of causality.