تحليل افزايشي نسبت سود به هزينه در مكان‌يابي بنادر خشك در ايران

The incremental benefit/cost analysis in locating of dry ports in Iran

با رونق بازار حمل‌و‌نقل دريايي و استفاده روزافزون از كانتينر، حجم وسيعي از كانتينرها به‌سمت بنادر ساحلي سوق پيدا كرده است. مدت زمان زياد حضور كانتينرها در بنادر كشور و همچنين ساختار سنتي حمل‌و‌نقل كانتينري داخل كشور نهتنها موجب مصرف زياد سوخت مي‌شود، بلكه افزايش آلودگي‌هاي زيست‌محيطي و تراكم ترافيك جاده‌اي و تصادفات را نيز در پي دارد، ازاين‌رو يكي از راهكارهاي موجود در اين زمينه در ساير كشورها موفق بوده است، ايجاد بنادر خشك يا بنادر لجستيكي داخلي است. ايده حضور بنادر خشك در فاصله‌اي مشخص از بنادر ساحلي سبب كاهش بسياري از مشكلات بنادر ساحلي شده است؛ اما بنادر خشك مانند تمامي مراكز خدمت‌رساني نيازمند تعيين مكان بهينه‌اند و توسعه صحيح آنها دستاوردهاي ارزشمندي را در پي خواهد داشت. هدف اصلي و كلي در اين مطالعه، مكان‌يابي محل احداث بنادر خشك در كشور است. مكان‌يابي اين بنادر تحت تاثير معيارهاي كمي و كيفي مختلف و گاه متضاد است. با توجه به اينكه فرايند سلسلهمراتبي از جامع‌ترين سيستم‌هاي طراحيشده براي تصميم‌گيري با معيارهاي چندگانه است و قابليت درنظر گرفتن معيارهاي مختلف كمي و كيفي را در مسيله دارد، در اين تحقيق براي تعيين اوزان معيارها و گزينه‌ها از روش تحليل سلسله‌مراتبي استفاده و بعد از رتبه‌بندي گزينه‌ها، نتايج مقايسه شد. در اين مطالعه با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و تحقيقات ميداني به تدوين معيارهاي موثر در مكان‌يابي بنادر خشك پرداخته ميشود. سپس اين معيارها به معيارهاي سود و هزينه تقسيم شده و درخت تصميم هر كدام به‌صورت جداگانه ترسيم و با استفاده از پرسشنامه و مقايسه زوجي وزن معيارهاي موثر تعيين مي‌شود. در نهايت با استفاده از روش تحليل افزايشي نسبت سود به هزينه جايگزين‌هاي موجود براي احداث بندر خشك رتبه‌بندي مي‌شود.

Increasing the maritime transportation market and using the container have led the large volume of containers to the seaports. Considering the long time presence of containers in the countryʹs seaports and the traditional structure of container transportation, not only can cause high fuel consumption but also increase the diverse environmental pollution, traffic congestion and road accidents. Therefore constructing the dry ports or internal logistics ports is one way that has successful experiences in other countries. The idea of dry portsʹ presence in the special distance from the seaports has reduced many of the problems have been created for the seaports. However, the optimum location of dry ports has to be determined, like all service centers, and correct extension of them has valuable achievements. The main objective of this study is locating the site for construction of dry ports in the country. On the other hand locating of them is eclipsed of different and sometimes contradictory quantitative and qualitative criteria. Due to the Analysis Hierarchical Process is one of the most comprehensive systems for multiple criteria decision making techniques and this method has enough ability to consider various quantitative and qualitative criteria, so in this study it was used to determine the weights of criteria and alternatives and after the ranking of options, the results were compared. In this study, field research and library resources has utilized for determining of effective measures in the dry portsʹ locating. Then these factors were divided to benefits and cost factors and weight of them was determined with using of a questionnaire and binary comparison. Finally, the incremental benefit/cost analysis was used for the ranking of alternatives in order to construct the dry ports.