عمل‌گرايي (پراگماتيسم) در كليله و دمنه

Pragmatism in Kalileh & Demneh

پراگماتيسم مكتبي فلسفي است كه ضمن اينكه اصالت را به عمل مي‌دهد، به امور واقع توجّه كرده، سعي مي‌كند كه مصلحت را در نظر بگيرد و نيز به هيچ‌ گونه مطلق‌گرايي در باب نظريّه‌ها معتقد نيست و حقيقت را امري نسبي مي‌داند. عقايد و نظريّه‌ها را ابزاري براي رسيدن به هدف مي‌داند كه كارآيي آنها در جريان تجربه مشخّص مي‌شود. از بنيان‌گذاران اين مكتب، پيرس، جيمز و ديويي را مي‌توان نام برد. در اين پژوهش، ابتدا پيشينه، خطوط و شاخص‌هاي پراگماتيسم مطرح مي‌شود و بدين موضوع پرداخته مي‌شود كه اين مكتب ريشه در عقايد فلاسفه گذشته چون سقراط و ارسطو دارد و در بين نظريّه‌هاي اخلاقي جديد، نزديكي زيادي با مكتب اصالت نفع (سودگرايي) دارد. در بخش دوم با رويكردي علمي به بررسي پراگماتيسم در كليله و دمنه مي‌پردازد و با توجّه به داده‌هاي به دست آمده، نشانه‌ها و مصاديقي از پراگماتيسم در كليله و دمنه با توجّه به شاخص‌هايي چون واقع‌بيني، نسبي‌گرايي، مصلحت‌گرايي، ابزارانگاري و نتيجه‌گرايي مورد تحليل و بررسي قرار مي‌گيرد.

Pragmatism is a philosophical school that gives primacy to practice and take the real affairs and expediency into consideration and has no belief in absolutism in regard to theories, but considers truth as a relative subject. According to this school, beliefs and theories are the tools to achieve objectives, the efficiency of which is determined in the experiences. The founders of this school are Peirce, James and Dewey. In this study, first the background and specifications of Pragmatism will be provided, then, we will show that pragmatism has traces in ancient Greek philosophy, such the works of Plato and Aristotle and has similarities with utilitarianism among the new ethical theories. Secondly, we will study the specifications of Pragmatism such as realism, policy and relativism in the book of Kalileh & Demneh anecdotes.