تحليل سواد رسانه‌اي براساس مدل EC؛ مورد مطالعه: سياست‌هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي

Media Literacy Analysis based on European Commission (EC) Model; The Policies of Supreme Council of Cultural Revolution: a Case Study)

با پيشرفت و توسعه رسانه‏ها، جهان به مرحله جديدي گام نهاد كه در آن رسانه‏ها، ضمن گام برداشتن در مسير تكامل و تنوع، به يكي از اجزاي اصلي جوامع بشري تبديل شدند. در اين دوره، گستره دسترسي مخاطبان به رسانه‏ها، توانايي استفاده و درعين‏حال حفظ استقلال فكري و انديشه‏اي، اجتناب از انفعال، بهره‏مندي از تفكر انتقادي و افزايش توانايي گزينش و انتخاب رويارويي با اين فرايند پيچيده و فراگير و در نهايت توليد پيام‏هاي ارتباطي از طريق تكوين و تكامل سواد‏‏ رسانه‏اي قابل حصول تلقي گشت. اگر سوادرسانه‏اي را علم تنظيم‏كننده روابط ميان مخاطب و رسانه‏ها بر اساس هنجارهاي دروني شده بدانيم، نبايد از جايگاه آن در سياست‏هاي رسانه‏اي كشورها غافل شويم. براي تحليل اين سياست‏ها، مدل‏هاي مختلفي ارايه شده است كه جامع‏ترين آنها مدل EC كميسيون اروپا است. اين مدل چهار مولفه دسترسي، استفاده، درك انتقادي و توليد ارتباطي را در حوزه سواد‏‏ رسانه‏اي مطرح مي‏كند. در اين تحقيق، بر اساس مدل EC و مولفه‏هاي مطرح در آن و روش پژوهش اسنادي ـ تحليلي اسناد نهاد شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان مهم‌ترين نهاد سياست‏گذار در جمهوري اسلامي بررسي و تحليل شد. نتايج تحقيق نشان مي‏دهد كه بيشترين ميزان توجه در اسناد به مولفه استفاده و دسترسي بوده و مولفه درك انتقادي و توانايي‏هاي ارتباطي مخاطبان كمتر مورد توجه قرار گرفته است. نكته قابل توجه در اين اسناد استفاده از واژه سواد الكترونيكي، سواد اطلاعاتي، سواد ديجيتالي و عدم استفاده از واژه سواد رسانه‏اي است.

With the development of media, the world has begun to entering a new phase in which media has become one of the main components of human societies in addition to taking steps toward evolution and diversification. The range of audience accessibility to media, using capability and at the same time maintaining independence of mind and thought, avoiding passiveness, enjoying critical thinking, increasing selection ability, selecting to confront this complex and universal process and finally producing communicative messages via media literacy evolution and development has been perceived obtainable. If we assume media literacy as the relationship regulatory science between audience and media based on internalized norms, then we should not neglect its position in countriesʹ media policies. To analyze these policies, several models have been proposed among which EC model is the most comprehensive. The model suggests four components of access, use, critical understanding and relational production in the field of media literacy. In the present research, documents of Supreme Council of Cultural Revolution Organization have been analyzed as the most important policy ـ maker organ in the Islamic Republic. The research results indicate that a great deal of attention in documents has been paid to use and access components and little attention has been paid to critical understanding and communicative ability components. The interesting point in the documents is using terms such as electronic literacy, information literacy, and digital literacy and not using media literacy.