ارزيابي عملكرد بيمارستان‌هاي تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي ايران: كاربرد تكنيك‌هاي اقتصادي در حوزه سلامت

Performance Assessment of Hospitals Affiliated with Iran University of Medical Sciences: Application of Economic Techniques in Health Care Area

مقدمه: بيمارستان‌ها‌ به‌عنوان يكي از سازمان‌هاي اصلي ارايه‌دهنده خدمات و پرهزينه‌ترين واحد عملياتي نظام سلامت از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. هدف اين مطالعه ارزيابي عملكرد بيمارستان‌هاي تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي ايران با استفاده از تكنيك‌هاي اقتصادي بود. روش كار: اين مطالعه به‌صورت مقطعي و پنلبر روي 16 بيمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي ايران طي دوره زماني 1385 تا 1391 انجام گرديد. به‌منظور جمع‌آوري داده‌ها از دو فرم برحسب اهداف پژوهش جهت ثبت شاخص‌هاي پابن لاسو و نهاده‌ها و ستاده‌هاي موردنياز جهت تحليل پوششي داده‌ها استفاده گرديد. براي تحليل داده‌هاي فرم اوليه از نرم‌افزار Excel و جهت برآورد كارايي و بهره‌وري بيمارستان‌ها از نرم‌افزار Windeap2.1 استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌هاي حاصل از بررسي نمودار پابن لاسو نشان داد طي دو سال 1387 و 1390 تعداد بيمارستان‌هاي واقع در ربع سوم (كارا) نسبت به ساير سنوات بيشتر بوده است. ضمناً ميانگين كارايي فني و مديريتي اين بيمارستان‌ها در سال 1390 از سال‌هاي ديگر بيشتر بوده است (به ترتيب 135/0±889/0 و 142/0±909/0). شاخص بهره‌وري نشان داد كه در طول دوره موردبررسي، ميانگين تغييرات بهره‌وري كل معادل 018/1 بوده كه دلالت بر بدتر شدن وضعيت بهره‌وري بيمارستان‌ها طي دوره موردمطالعه دارد. نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد تغيير سيستم دانشگاه علوم پزشكي ايران موجب ايجاد نوسانات منفي در شاخص‌هاي كارايي و بهره‌وري اين بيمارستان‌ها شده است؛ لذا، پيشنهاد مي‌شود ضمن تاكيد بر به‌كارگيري رويكردهاي مديريتي، به سنجش مجدد شاخص‌ها پس از ثبات وضعيت مديريتي دانشگاه مبادرت گردد. كليد واژه ها: پابن لاسو، تحليل پوششي داده‌ها، شاخص مالم كوييست، بيمارستان، دانشگاه علوم پزشكي ايران

Introduction: Hospitals are considered as one of the main health delivery systems and the largest and most expensive operational units that have specific importance and sensitivity. This study was conducted to assess the performance of hospitals affiliated with Iran University of Medical Sciences applying economical techniques. Methods: This was a cross sectional with a data panel study conducted in 16 hospitals affiliated with Iran University of Medical Sciences in 2006-2012. Two forms according to research objectives were designed one for registering Pabon Lasso indexes and the other for DEA inputs and outputs. Excel software was used for analyzing the former data and Windeap 2.1 for estimating the efficiency and productivity indexes of the hospitals. Results: Pabon Lasso Model shows that in the years 2007 and 2011 the number of hospitals in the third zone was at the maximum level. Furthermore, the mean of technical and managerial efficiency was at the maximum level (0.889±0.135, 0.909± 0.142) in 2011. Malmquist index shows that during the study period the mean of total productivity changes was 1.018 indicating a decrease in hospital productivity during the study period. Conclusion: It seems that system changes in Iran University of Medical Sciences has led to negative fluctuations in efficiency and productivity indexes of the hospitals. Applying managerial approaches along with reassessing the indexes after managerial status of the University is suggested. Key words: Pabon Lasso Model, Data Envelopment Analysis, Malmquist index, Hospital, Iran University of Medical Sciences