تاثير تنش خشكي آخر فصل بر عملكرد و خصوصيات فيزيولوژيك برخي از ارقام كلزا

Effect of drought stress on yield and some physiological

اين پژوهش با هدف بررسي ويژگي هاي فيزيولوژيك و عملكرد 28 رقم كلزا در دو محيط رطوبتي نرمال و تنش خشكي مزرعه انجام شد. ژنوتيپ ها در دو محيط رطوبتي شاهد (نرمال) و تنش خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه ي تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان كشت شدند. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد تفاوت معني داري بين ارقام كلزا براي تمام صفات به غير از نسبت كلروفيل (a/b) وجود داشت. تنش خشكي ميزان تنوع ژنتيكي را براي اكثر صفات كاهش داد. با توجه به محاسبه ضريب تنوع ژنتيكي در هر دو شرايط رطوبتي ميزان پرولين و كلروفيل بالاترين تنوع ژنتيكي را دارا بودند. برآورد وراثت پذيري براي اكثر صفات بالاتر از پنجاه درصد بود كه نشان مي دهد گزينش براي اين صفات جهت توليد ارقام برتر مناسب مي باشد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي، محتوي پرولين و نسبت كلروفيل (a/b) را بطور معني داري افزايش داد درحالي كه عملكرد دانه، اجزاي عملكرد و ساير صفات بطور قابل ملاحظه اي كاهش نشان دادند. بيشترين عملكرد دانه در شرايط تنش و عدم تنش متعلق به رقم Nk fair بود. رقم Esc 6152 در شرايط تنش رطوبتي و رقم Gkh 305 در شرايط عدم تنش بيشترين مقدار محتواي آب نسبي برگ (RWC) را به خود اختصاص دادند واز نظر اين صفت فيزيولوژيك متحمل به خشكي شناخته شدند. كلمات كليدي:

This research was conducted to assess the effects of drought stress on grain yield and some physiological characteristics of 28 canola cultivars. Cultivars were evaluated at two moisture environments (control and drought stress) according to randomized complete block design. Results of analysis of variance showed that there was significant differences among canola cultivars for all measured traits except for chlorophyll (a/b) ratio. Results showed that drought stress reduced variation for most of the studied traits. Under both moisture conditions coefficient of genetic variability for proline and chlorophyll content was at highest level. Estimate of heritability was higher than 50% for most traits which was indicative of a greater impact of selection for improving these traits. The results indicated that drought stress significantly increased proline content while decreased grain yield, yield components and other traits. Cultivar ‘NK fair’ had the highest grain yield in both stress and non-stress conditions. Under water stress condition Esc 6152 cultivar and under non-stress condition Gkh 305 cultivar had the highest relative water content (RWC) and in terms of this physiological trait were recognized as drought tolerant cultivar.