مطالعه فلوريستيك منطقه قره‌چه در شمال شرق استان خراسان رضوي

Floristic study of Ghareche region in NE Khorasan Razavi Province

منطقه قره‌چه با وسعت تقريبی 9 هزار هكتار در شمال شرق خراسان رضوی و در حدود 45 كيلومتری شمال غرب شهرستان قوچان واقع شده است. محدوده ارتفاعی منطقه بين 1310 تا 2300 متر بالاتر از سطح دريا متغير است. ميانگين بارندگی ساليانه 1/319 ميلی‌متر و متوسط درجه حرارت سالانه 13 درجه سانتيگراد است. به منظور شناسايی و معرفی فلور، شكل زيستی و پراكنش جغرافيايی گياهان، طی فصول رويشی سال‌های 1390 و 1391 گياهان منطقه جمع‌آوری شدند. در مجموع، 396 گونه از گياهان آوندی متعلق به 252 جنس و 62 تيره گياهی شناسايی شد. بزرگترين تيره‌های گياهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: Asteraceae (63 گونه)، Fabaceae (32 گونه)، Brassicaceae (28 گونه)، Lamiaceae (25 گونه) و Apiaceae (22 گونه). جنس های Astragalus با 14 گونه، Centaurea، Cousinia و Euphorbia هر يك با 7 گونه، Rosa با 6 گونه و Convolvulus و Silene هر يك با 5 گونه، دارای بيشترين تعداد گونه در منطقه هستند. شكل‌های عمده زيستی منطقه به ترتيب عبارتند از: همی‌كريپتوفيت‌ها (43 درصد)، تروفيت‌ها (28 درصد)، كامه‌فيت‌ها (12 درصد)، ژئوفيت‌ها (11 درصد) و فانروفيت‌ها (6 درصد). درصد بالای همی‌كريپتوفيت‌ها نشان دهنده اقليم سرد و كوهستانی منطقه است. از نظر پراكنش جغرافيايی، بيشترين سهم مربوط به عناصر ايرانی-تورانی (55/60 درصد) و پس از آن عناصر چند ناحيه‌ای (21/12 درصد) است كه نشان می‌دهد منطقه از نظر جغرافيای گياهی كاملاً تحت تأثير عناصر فلوريستيك منطقه ايران و توران است. در منطقه قره‌چه گونه‌های Colchicum soboliferum و Ranunculus caucasicus شناسايی و برای نخستين بار از استان خراسان رضوی گزارش شدند.

The Ghareche region with about 9000 hectares, is located in northeast of Khorasan and 45 km northwest of Quchan. Elevation range varies between 1310 and 2300 m above sea level. Mean annual precipitation and temperature is 319.1 mm and 13˚C, respectively. In order to identify the flora, life form and chorology, plants of the region were collected during the growing seasons of 2011 and 2012. A total number of 396 vascular plant species belonging to 252 genera and 62 plant families were identified from the region. The largest plant families with highest number of species in the region included: Asteraceae (63 species), Fabaceae (32 species), Brassicaceae (28 species), Lamiaceae (25 species) and Apiaceae (22 species). Astragalus with 14 species, Centaurea, Cousinia and Euphorbia each with 7 species, Rosa with 6 species and Convolvulus and Silene each with 5 species, were the genera with the highest number of species. The main life forms were: Hemicryptophytes with 43%, Therophytes with 28%, Chamaephytes with 12%, Geophytes with 11% and Phanerophytes with 6%. The high percentage of Hemicryptophytes indicated that the region had a cold mountain climate. The largest proportion of the chorological elements belonged to Irano-Turanian floristic region (60.55%), followed by Pluriregional elements (12.21%), which indicated that the area was strongly influenced by Irano-Turanian floristic elements. Two species, including Colchicum soboliferum and Ranunculus caucasicus, were identified and recorded for the first time in Khorasan Razavi Province.