آشكار سازي تغييرات كاربري اراضي با استفاده از داده هاي سنجش از دور (مطالعه موردي: دشت بجنورد)

The Detection of Changes upon Land use by Applying Remote Measurement Data (Case Study: Bojnourd Plain)

زمين منبع طبيعي بنيادي، محدود و تجديد ناپذيري است كه مستقيماً تحت تاثير فشار هاي ناشي از رشد جمعيت بوده و خواهد بود. جهت استفاده بهينه از زمين، آگاهي از تغييرات كاربري اراضي و نوع استفاده انسان از سرزمين ضروري به نظر مي‌رسد كه اين امر با آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي ميسر مي‌گردد. هدف از اين پژوهش آشكارسازي تغيرات كاربري اراضي دشت بجنورد به روش آشكارسازي پس از طبقه بندي در دو بازه زماني قبل و بعد از معرفي شهر بجنورد به عنوان مركز استان خراسان شمالي بوده است. در اين پژوهش از الگوريتم روش حداكثر احتمال جهت طبقه بندي تصاوير سنجندهTM ماهواره لندست5 در سال هاي 1377 و 1385 همچنين از تصاوير لندست 8 در سال 1392 استفاده گرديد. منطقه مورد مطالعه به 5 كلاس كاربري شامل اراضي شهري و انسان ساخت، اراضي تحت كشت ديم، كشاورزي آبي و باغات و اراضي رها شده و آيش طبقه بندي گرديد. نتايج بيانگر تغييرات گسترده‌اي در منطقه مورد مطالعه بوده است. اراضي ديم و مراتع روندي كاهشي را در بازه زماني مورد مطالعه داشته است. اراضي كشاورزي آبي و باغات نيز تا سال 1385 روند كاهشي و در بازه زماني بعدي تا سال 1392روند افزايشي داشته است. اراضي شهري و انسان ساخت نيز از 70/17 درصد كل منطقه در سال 1377 به 2/30 درصد در سال 1385 و 48/36 درصد در سال 1392 افزايش يافته است. با توجه به روند رو به رشد جمعيت و شهر نشيني نتايج حاصل از اين پژوهش، اطلاعات ضروري را جهت اخذ تصميمات اساسي درتدوين سياست هاي مديريتي براي برنامه ريزان و مديران منطقه اي جهت پايداري و ارزيابي منابع طبيعي را فراهم مي نمايد.

Earth is a basic, limited, and non–renewable resource which has been influenced by the pressures of the population growth. To optimize the use of land, being awareness of land use and the human use of land are necessary. The purpose of this study was to detect changes in Bojnourd plain land by detecting a method after classification in the period before and after introducing Bojnourd as the center of north Khorasan province. In this study, the maximum likelihood algorithm was used to classify the pictures in TM 5 land set satellite in the years 1377 and 1385 and also 8 land set was used in 1392. The studied region was classified into 5 groups consisting of urban and manmade lands; rain fed lands, irrigated agriculture, gardens and abandoned lands. The results indicated that there has been a wide variation in the study area. Dry land and pastures had a decreasing trend in that period under study. Irrigated agricultural lands and gardens had a decreasing trend until 1385 and an increasing trend in the next period until 1392. Urban and manmade lands have increased from 70/17 percent in 1377 to 2/30 percent in 1385 and 48/36 percent in 1392. Due to the population growth and urbanization, the results of this study provided the necessary information to make basic decisions in codification of management policies for regional planners and assessment the sustainability of natural resources by the managers.