بررسي و تحليل سطح دسترسي محلات به خدمات شهري ( نمونه موردي: محلّات شهر مهريز )

Investigation and Analysis of Quarters Access Level to Urban Services (Case Study: Mehriz City Quarters)

نحوه‌ي توزيع خدمات شهري و برقراري عدالت در توزيع خدمات شهري در سطح محلّات نقش بسيار مهمي در گام برداشتن به سوي توسعه‌ي پايدار دارد. توزيع مناسب خدمات شهري سبب مي‌گردد تا از مهاجرت‌هاي درون شهري، خالي شدن بعضي از محلّات، رشد بي‌قواره‌ي شهر و تحميل هزينه‌هاي اضافي جلوگيري به عمل آيد. در اين پژوهش به صورت موردي، محلات 12 گانه شهر مهريز در ارتباط با 14 نوع خدمات شهري (مهدكودك، دبستان، راهنمايي، متوسطه، كتابخانه‌ها، مراكزبهداشت، داروخانه، اورژانس، پارك‌هاي محلّه‌اي، آتش‌نشاني، آرامستان، فضاهاي ورزشي، كاربري‌هاي اداري- انتظامي و مراكز مذهبي محلّه‌اي) مورد بررسي قرار گرفته است. اهداف اين مقاله شامل مشخص نمودن سطح عملكردي خدمات شهري در سطح محلّات شهر مهريز، بررسي تعادل فضايي جمعيّت در يك دوره 17 ساله و تعيين رابطه‌ي شاخص مركزيّت با ميزان جمعّيت در محلّات مختلف شهر مي‌باشد. نتايج پژوهش نشان مي دهد توزيع خدمات در سطح محلّات بر اساس شعاع عملكردي آن به صورت مناسب صورت نگرفته است و دسترسي مناسبي به اكثر خدمات به ويژه خدمات حياتي مانند پايگاه‌هاي اورژانس و آتش نشاني وجود ندارد كه اين كمبود حتي مي تواند جان شهروندان را در معرض تهديد قرار دهد. همچنين ميزان ضريب شاخص مركزيت از 2.6 براي محلّه سرحوض تا 562.78 براي محلّه بغداداباد مي‌باشدكه خود نشان از توزيع نامناسب خدمات دارد. در ضمن تعادل فضايي جمعّيت در يك دوره 17 ساله تقريباً ثابت بوده و رابطه معناداري بين شاخص مركزيّت و ميزان جمعيّت در محلّات مختلف شهر وجود دارد و با افزايش ضريب شاخص مركزيّت، ميزان جمعيّت محلّات نيز افزايش مي‌يابد.

Knowing how to distribute the urban services and also knowing how to establish justice in this regard, plays an important role in neighborhood sustainable development. Distribution of urban services should be such that the least developed areas don’t confront with the risk of population reduction and loss of neighborhood. In this study, a case with 12 districts and with 14 types of urban services such as kindergarten, elementary school, guidance school, secondary school, health centers, pharmacies, emergency rooms, hospitals, parks and green spaces, fire, Grave yard, library, constabulary centers, and religious centers have been carefully studied. The goal of this study is to determine the level of performance in urban services in Mehriz city neighborhoods, evaluation of the special balance of the population in a 17 years period and determination of the relationship between the centrality index and the population in different neighborhoods in mehriz city. According to previous studies, the service distribution in these has not been done in an ideal manner, that is to say, citizens do not have a good access to healthcare services or fire departments meaning their lives could be in danger in some cases. Also, the centrality index equals 2.6 for the Sar-E-Hoze neighborhood and goes up to 562.78 for Baghdadabad neighborhood which in itself , is an evidence for improper distribution of services. Aside from that, the population spatial balance has been fixed in a period of 17 years while there is a significant relationship between the centrality index and the population in different neighborhoods of the city and the population of the neighborhoods increases with the centrality index coefficient.