تحليل ابعاد كمي دسترسي به تسهيلات شهري با استفاده از منطق فازي (نمونه موردي بافت قديم، جديد، حاشيه شهر مشهد)

Analyzing Quantitative Dimensions of Accessing Urban Facilities Using Fuzzy Technique (Case Study: Ancient, Modern and Margin Structures of Mashhad)

فضاي عمومي از جمله مكانهاي ساخته شده توسط بشر است كه نقش حياتي آن از ديد همگان پنهان نمي‌باشد. قلمرو عمومي نقطه تصادف و تعارض عرصه حكومتي و عرصه شهروندي است. بنا بر‌اين همان اندازه كه حكومتگران براي اشغال آن تلاش مي‌كنند، مردم نيز تلقي و خواست‌هاي خود را در‌اين قلمرو پي گيري مي‌كنند. درك مردم از شهر و فضاهاي عمومي (قلمرو عمومي) حايز اهميت ويژه‌اي در تداوم و چگونگي بقا زندگي شهري است. فضاهاي عمومي در زمان‌ها و شرايط متفاوت توان‌هاي نويني را اريه مي‌دهند بنابراين فراهم كردن امكانات زير بنايي براي بهره بري بيشتر عامه مردم از اين تسهيلات در راستاي عدالت اجتماعي همواره مورد توجه برنامه ريزان شهري براي رسيدن به توسعه پايدار بوده است. اين پژوهش به د نبال اندازه گيري كيفيت د سترسي به امكانات و تسهيلات شهري) پارك، مدارس ابتدايي، مراكز بهداشت و كلينيك، مسجد، اماكن ورزشي محله‌اي و مراكز خريد روزانه (است، هر چند اهداف فرعي از جمله مقايسه كيفيت دسترس در بافت‌هاي مختلف شهر مشهد) قديم، جديد، سكونتگاههاي غير رسمي) نيز مورد بررسي قرار گرفته است. روش به كار رفته در اين مقاله توصيفي - تحليلي بوده است و براي انتخاب محلات از نمونه گيري خوشه‌اي استفاده شده است بعد از انجام مطالعات كتابخانه‌اي وبررسي و استخراج نقشه‌ها واطلاعات لازم از سازمان‌هاي زيربط،با استفاده از GIS و استفاده از منطق فازي كيفيت دسترسي به تسهيلات شهري در محلاتي كه به صورت تصادفي و در بافت‌هاي گوناگون بودند اندازه گيري گرديدواز مدل TOPSISنيز در تحليل ابعاد عيني ونتيجه گيري بهتر استفاده گرديد. نتايج نشان مي‌دهد ارتباط معنادار قوي و ميان ارزش همپيوندي محلي و مياني (يكي از شاخص‌هاي شناخت ارزش‌هاي فضايي) حاصل از تحليل چيدمان مستقيم فضا و تغيير درجه توسعه يافتگي محلات شهر مشهد برقرار است.

Public space is one of the locations made by mankind whose vital role cannot be hidden from public view. Public realm is the conjunction of governance and citizenship areas. Therefore just as the rulers are trying to occupy it, people pursue their desire in this field too. Peopleʹs understanding of city and its public spaces (public domain) has especial importance in urban lifeʹs continuity and survival. Public spaces present modern capabilities in different times and conditions. Thus providing infrastructure facilities used more by people in social justice direction have always been attended to achieve stable development by urban planners. The main goal of this study was measuring the quality of accessibility to urban facilities (parks, elementary schools, health care centers and clinics, mosques, local sport clubs and daily shopping centers). Also secondary purposes were considered too, including comparing the quality of accessibility in Mashhadʹs different textures (ancient, modern, informal residences). The methodology of the research was descriptive –analytic and cluster sampling was used to select places. Using GIS and Fuzzy technique the quality of accessibility to urban facilities was measured in random places and those which were in various textures following library studies and examining and extracting maps and necessary data from related organizations. And TOPSIS model was used to analyze visual dimensions and better conclusion. The results indicated there was a significant relationship between the local and central association (another indicator of recognition of spatial values) resulting of analysis of direct-space layout and change Mashhadʹs places.