بررسي و ارزيابي اولويت مولفه‌هاي منظر خيابان‌هاي شهري ‌ (مطالعه موردي: شهر همدان)

Investigating and Evaluating the Priority of Appearance Components of Urban Streets (Case Study: Hamedan City)

منظر شهري در واقع اولين سطح برخورد و ارتباط شهروندان با محيط شهري است كه از آن طريق شهر را درك مي‌كنند. ارتقاي عوامل بصري و ادراكي منظر شهري زماني مي‌تواند تحقق يابد كه اولويت سنجي مسايل شهري موجود، مبتني بر نظريات شهروندان و استفاده كنندگان از فضاها باشد. ازآنجا كه نظرات و آراي مختلفي در سطح شهر و پيرامون مسايل منظر شهري و اولويت‌هاي آن وجود دارد و اتخاذ تصميمات نيز بايد همگرا و در راستاي پوشش همه جانبه اولويت‌ها باشد. اين پژوهش با هدف كاربردي و در راستاي ارتقاي كيفي منظر فضاهاي شهري در پي پاسخ دادن به اين سوال است كه: اولويت گزينه‌ها، معيارها و شاخص‌هاي موثر بر كيفيت منظر خيابان‌هاي شهري همدان از ديدگاه شهروندان و استفاده كنندگان از فضا به چه ترتيبي است؟ در اين راستا در پژوهش حاظر سعي شده است با استفاده از روش فرايند تحليل شبكه (ANP) وبا به كارگيري نرم‌افزار Super Decisions در تجزيه و تحليل داده‌ها به ارزيابي و رتبه‌بندي مولفه‌ها و گزينه‌ها پرداخته شود. نتايج نهايي تحقيق نشان مي‌دهد ميزان خوانش شهروندان از منظر خيابان‌هاي شهري تابع عوامل مهمي از قبيل تجارب، خاطره و ارزش‌هاي فرهنگي، اجتماعي و زيباشناختي محيط مي‌باشد. بر اين اساس طبق يافته‌هاي تحقيق بيشترين اولويت‌هاي خوانش مردم از لحاظ مكاني به ترتيب شامل، خيابان بوعلي سينا (246/0)، خيابان شريعتي (188/0)، خيابان اكباتان (180/0)، خيابان باباطاهر (160/0)، خيابان تختي (124/0) و در رتبه آخر خيابان شهدا با امتياز نرمال شده (099/0) از نظر شهروندان مي‌باشند. همچنين بالاترين اولويت منظر مكان‌هاي ذكر شده از ديدگاه شهروندان مربوط به شاخص‌هاي «حضور پذيري اقشار مختلف اجتماعي» در خيابان بوعلي سينا، «وحدت وروابط هماهنگ بين اجزا » در خيابان شريعتي، «خاطره ذهني موثر وقوي» در خيابان اكباتان و «نمادها و نشانه‌هاي شهري» در خيابان باباطاهر مي‌باشد.

The first contact and connection of citizens with urban environment is urban appearance, through which they understand the city. Promotion of visual and conceptual factors of urban appearance can be fulfilled when priority of existing urban issues are based on the opinions of citizens and environmental users. Whereas there are different opinions and views about cities and urban appearance issues and their priorities, making decisions should be convergent and based on multilateral covering of priorities. Taking into consideration applicatory purpose and qualitative improvement in urban appearance spaces, this research sought to find the answer to this question: what are the priorities of choices, criteria and effective indexes about the quality of the appearance of Hamedanʹs urban streets from point of view of citizens and users of spaces? In this regard the current research aimed to evaluate and rank components and choices using the method of network analysis process (ANP) and Super Decisions software to analyze data. The final results indicated that the citizensʹ understanding of urban streetsʹ appearance depended on important factors such as experiences, memories and cultural, social values and environmentʹs aesthetics. Therefore according to the findings of the research the highest priorities of peopleʹs understanding spatially included Buali Sina Street (0.246), Shariati Street (0.188), Ekbatan Street (0.180), Baba Taher Street (0.160), Takhti Street (0.124), and finally Shohada Street with the normal point (0.099) respectively. Also from citizensʹ point of view the highest appearance priority of mentioned places were related to the indexes of " presence of different social groups" in Boali Sina Street, " unity and harmonious relations between ingredients" in Shariati Street, " effective and strong mental memory" in Ekbatan Street, and " urban symbols and signs" in Baba Taher Street.