توكيل در وقف

To appoint an attorney in devotion

انجام بسياري از اعمال حقوقي در قالب اعطاي وكالت به غير ، امري رايج و مرسوم است به گونه اي كه موكّل با هدف تحقق منويات خود به دست وكيل، به وي وكالت و نيابت مي دهد. اما در خصوص جواز و عدم جواز وكالت دادن واقف به غير، به منظور انشاي صيغه وقف و نوعي توكيل در وقف، همواره يكي از خاستگاه هاي اختلاف نظر فقهي بوده است به طوري كه از يك سو، ادله اي بر جواز چنين توكيلي دلالت داشته و از سوي ديگر، ادله اي نيز بر عدم جواز وكالت دادن در وقف دلالت دارد. البته در خصوص شرط وكالت در وقف در ضمن برخي از عقود لازم نظير بيع و رهن، مشهور فقها به جواز چنين شرط و آثار و احكام مترتّب بر آن حكم صريحي داده اند و متقابلاً در قالب «شرط فعل»، مورد پذيرش حقوقدانان نيز واقع شده است. تبيين معنا و مفهوم ماهيت وقف از حيث عباديت يا معامليت، و اين كه آيا در وقف، قصد قربت شرط مي باشد يا نه؟ از نقش تعيين كنننده اي در اتخاذ موضع اثبات يا نفي در حكم اين موضوع برخوردار مي باشد. نوشتار حاضر ضمن بررسي استدلال هاي قايلين به جواز و عدم جواز توكيل در وقف، از رهيافت ادله اي چند از جمله دليل عرف به اين نتيجه اصلي دست يازيده است كه وكالت دادن در وقف و به تعبير ديگر توكيل در وقف ، چه در قالب شرط ضمن عقد (شرط فعل) ، و چه به صورت ابتدايي، جايز و صحيح مي باشد.

It is so common in many legal activities to appoint an attorney, which is selected to do something on behalf of a client. To appoint an attorney for making a formula of devotion has always been in dispute among jurisprudents. One finds evidences and discusses while another finds evidences against such an appointment. There is an explicit agreement about the conditions of appointing attorney in some binding contracts like sale or mortgage. On the other hand, the lawyers have agreed about the issue in situations like “condition included in the contract” (Shart-e-fel). What is a great importance here is that whether the devotion should be considered as an act of worship or else as a transaction (business) and whether it is required a pure intention on behalf of the servant towards God or not.