مطالعه ي الگوي فضايي شيوع ازدواج در بين زنان زير 20 سال شهري و فرزندآوري آنان

A study of Spatial Patterns of Marriage prevalence Among Urban Women Under 20 years of Age and their Child-bearing

زمان وقوع ازدواج تاثير بلافصل و بدون واسطه اي را بر باروري اعمال مي كند. در چند سال اخير، سن ازدواج زنان بويژه در مناطق شهري كشور افزايش يافته است اما با اين حال باز شاهد ازدواج دختران شهري در سنين پايين هستيم. به طوري كه بر طبق آمارهاي سرشماري 1385، حدود 432 هزار نفر از زنان 19-10 ساله مناطق شهري حداقل يكبار ازدواج كرده اند. از آنجا كه ازدواج هاي زودرس يا سنين پايين شروع ازدواج، با ميزان باروري ارتباط مستقيم دارد، مقاله ي حاضر به مساله ي شيوع ازدواج در بين زنان شهري كمتر از 20 سال و فرزندآوري آنان در سطح شهرستاني از بُعد فضايي نظر افكنده است. اين مطالعه با استفاده از داده هاي سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1385 انجام گرفته است. براي بررسي رابطه ي معناداري بين متغيرها از ضريب همبستگي پيرسون، تحليل مسير و تحليل رگرسيون چند متغيره استفاده شده است؛ سپس از شاخص خودهمبستگي فضايي (موران) و شاخص محلي پيوند فضايي (ليسا) براي نشان دادن تغييرات و گرايش و عدم گرايش شهرستان ها به تشكيل خوشه هاي هم جوار، استفاده شده است. نتايج نشان داد كه بين درصد شهرنشيني و نرخ ازدواج دختران نوجوان شهري و فرزندآوري آنان رابطه و همبستگي منفي وجود دارد و توزيع فضايي آن ها در سطح كشور يك توزيع تصادفي است. نتايج ضريب همبستگي نشانگر آن است كه با افزايش درصد سطح تحصيلات و اشتغال زنان از نرخ ازدواج دختران نوجوان شهري و فرزندآوري آنان كاسته مي شود. بين نرخ ازدواج دختران نوجوان و ميزان فرزندآوري آنان در مناطق شهري رابطه و همبستگي مثبتي وجود دارد و شاهد گرايش شهرستان ها به تشكيل خوشه هاي نيمه متمركز در زمينه ي اين دو متغير هستيم. نتايج تحليل رگرسيون چند متغيره نشان مي دهد كه متغيرهاي نرخ ازدواج دختران نوجوان شهري، درصد شهرنشيني و درصد زنان بي سواد مجموعاً 43 درصد از تغييرات ميزان فرزندآوري زنان نوجوان شهري را تبيين مي كند.

Time of marriage exerts immediate and direct effects of fertility. Although Iranian women’s age of marriage has gone up in recent years, especially in urban areas, there are also many cases of marriage at relatively low ages. According to 1385 (2006) Iranian census statistics, around 432000 (3.7 percent) urban women who were between 10 to 19 years of age were married at least on time during their lives. Given the fact that early marriage (or marrying at a relatively low age) has direct influence of fertility, this article, using 1385 Population and Housing Census data, aims to study the spatial patterns of the prevalence of such marriages in urban areas of Iran. The index of spatial autocorrelation (Moran) and local indicators of special association (Lisa) were used to show changes and trends and the likelihood of cluster formations. The results showed a negative association between urbanization and early marriage and childbearing and that its spatial distribution across the country followed a random distribution. Correlation analysis results showed that women’s education and employment were negatively related to early marriage and childbearing. Regression analysis results showed that young urban girls’ marriages, extent of urbanization, and percent of illiterate women, together, could explain about 43 percent of the variance of young urban girls’ fertility.