اصل آزادي به منزله يك حق و ظهور جريان هاي فكري در انديشه سياسي اسلام

The Principle of Freedom as a Right and Appearance of Intellectual Currents in the Political Thought of Islam

در اين مقاله از مهمترين موضوع در فلسفه سياسي و از مطلوبات درجه اول انسان يعني آزادي بحث مي شود. آزادي را بدو معنا مي توان لحاظ كرد: يكي آزادي به منزله يك واقعيت. و ديگري آزادي به منزله يك حق. آنچه در فلسفه سياسي و حقوق قابل بحث است، آزادي به منزله يك حق است. اختلاف موجوددر تعريف اين مفهوم ميان فلاسفه به سه دليل است: يكي به جهت اشتراك لفظي مفهوم،دوم مربوط مي شود به فاعل شناسا و سوم به دليل روشن نبودن «متعلق مفهوم آزادي» است.در اين مورد سعي كرديم به نظريه فلاسفه درباب مساله آزادي اشاره اي داشته باشيم. همچنين در باب پيشينه آزادي در اسلام دو جريان فكري رايج را بررسي و آنگاه با توجه به متعلَّق آزادي و مباحث مربوط به آن به اقسام آزادي مي پردازيم و اساسي ترين آن يعني آزادي سياسي مورد بحث قرار مي گيرد. سه شكل افراطي (آنارشيسم)، تفريطي ( فاشيسم) و اعتدالي (جامعه مدني) با سه طرز تفكر ديني در جهان اسلام يعني اختياريون، جبريون و عدليون مورد بحث و قابل تطبيق مي باشد. در پايان ويژگي هاي آزادي به معناي حقيقي كه مي تواند قوام بخش جامعه ايده‌آل و مطلوب باشد و مانع استخفاف شهروندان و موجب هدايت آنها گردد، ذكر مي شود.

This article discusses freedom; the most important issue in political philosophy and the ideals of mankind. Freedom can be taken in two meaning: A: freedom as a reality and B: freedom as a right.What is debatable in political philosophy and law, freedom is regarded as a right. The disagreement concerning the definition among philosophers is due to three reasons: concept verbal commonality, identified subject, and lack of transparency of possessor of freedom concept. In this case we tried to point to the philosophers’ theory about the issue of freedom. As well as about the history of freedom in Islam, two common thought streams and then, with regard to freedom possessor and the related issues, all kinds of freedom and its most basic form, namely, the political freedom will be studied. Then a comparison is made among three extremist (anarchist), wastage (fascist) and moderate (civil society) forms with three thinking methods in Islamic societies, i.e, optionalists, determinists and justice proponents. Finally, this article ends with the features of freedom that can truly strengthen the ideal society, block belittling of the citizens and guide them.