مقايسه نابرابري توسعه‌ي استان كردستان با ساير استان‌هاي ايران

Comparing Kordestanʹʹs Development Inequality with Iranʹʹs Other Provinces

چكيده: اين پژوهش با هدف بررسي و مقايسه نابرابري ‌توسعه در بين استان كردستان و ساير استان‌هاي ايران طي دو دوره آماري 1375 و 1385 انجام گرفته است.روش پژوهش «توصيفي- تحليلي» است. براي سنجش نابرابري توسعه از 25 شاخص ‌مختلف جمعيتي، بهداشتي، آموزشي، فرهنگي و اجتماعي كه داده‌هاي آنها از منابع مكتوب و اسناد منتشر شده توسط سازمانهاي رسمي اقتصادي- اجتماعي (مركزآمار ايران، معاونت برنامه ريزي ونظارت راهبردي رياست جمهوري)وپژوهشهاي موردي انجام شده جمع‌آوري استفاده‌ شده ‌است. داده‌هاي مورد نياز از طريق سالنامه‌هاي مركز آمار ايران در سالهاي 1375 و 1385جمع‌آوري شده و با استفاده از، روش تحليل عاملي در نرم‌افزارspss مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. سپس جمع نمرات عاملي را محاسبه و ميانگين آن‌ها را به عنوان معياري براي سطح توسعه يافتگي استان‌‌ها درنظرگرفته و براساس آن رتبه‌بندي استان‌‌ها محاسبه شد و جمع نمرات عاملي استان كردستان را با ميانگين جمع نمرات عاملي كل استان‌ها محاسبه و تفاوت آن‌ها و ميزان نابرابري توسعه بين آن‌ها به دست آمده است. جايگاه استان كردستان و ساير استان‌ها به وسيله نرم‌افزار GIS9.3 در سازمان فضايي ايران ترسيم شده است. نتايج پژهش حكايت از وجود نابرابري بين استان كردستان با ميانگين كشوري در ابعاد و شاخص هاي جمعيتي، بهداشتي، آموزشي، فرهنگي و اجتماعي دارد كه در سال‌هاي 1375، 1385به ترتيب به ميزان 66/2 ،92/2 نابرابري و شكاف سطح توسعه بين اين استان و ميانگين كشور وجود داشته است.

This research aimed to consider and compare Kordestanʹs development inequality with other provinces of Iran during two statistical periods, 1996-2006. The research method was descriptive-analytic. To measure development inequality 25 different population, hygienic, educational, cultural and social indexes whose data were gathered from written sources and published documents by economic-social official organizations (Statistical Center of Iran, Vice President of Strategic Planning and Monitoring) and conducted case studies were used. The required data were gathered through the calendars of the statistical center of Iran in 1996 and 2006 and were analyzed using factor analysis method in SPSS software. Then the total of factor scores was calculated and their average was considered as a criterion for Provincesʹ development level and provincesʹ rating was calculated and the total of factor scores of Kordestan and average of factor scores were computed and their difference and the amount of development inequality between them were obtained. The place of Kordestan and other provinces were traced using GIS9.3 software in Iranian Space Agency. The results of the research indicated inequality between Kordestan with state average in population, hygienic, educational, cultural and social levels and indexes which was 2.66 and 2.92 in 1996 and 2006 respectively named inequality and the gap of development level between this province and the average of the country.